“De eerste supermarkt van Ons Dagelijks Brood (O.D.B.) is voorzien van alle nieuwste nieuwtjes die men in Amerika en in andere voortvarende landen op het gebied van winkelverkoop toepast. Reeds direct na de ingang vindt men een eerste resultaat van weloverwogen inrichting n.l. glazen tochtdeuren die de caissières tegen alle mogelijke invloeden van weer en wind bij het openslaan der winkeldeuren beschermen. Vlak daarbij nóg een verrassing: een geruisloos lopend elektronische koffiemachine met twee grote, glinsterende `vliegwielen` die een grappig kleureneffect teweegbrengen. ”
We schrijven 1 december 1959. O.D.B. (Ons Dagelijks Brood) opent zijn eerste supermarkt in Schaesberg. Gelegen aan de Amsterdamstraat / Limburgiastraat in het Heerlense Schaesbergerveld kunnen bezoekers zich vergapen aan de luxe en enorme productkeuze van de supermarkt die tot dan toe nog nergens in Limburg gebruikelijk was.
Klein begonnen in 1911 is O.D.B begin jaren ’60 uitgegroeid tot een van de grootste en machtigste coöperaties in Limburg en zelfs in Nederland. Dat deze successen niet altijd vanzelfsprekend waren blijkt uit de voorgeschiedenis van Ons Dagelijks Brood.
De oprichting
We gaan terug naar 1911. Het loonzakje van een gemiddelde arbeider in de voormalige Mijnstreek bestond vooral uit centen. Er was dus alles aan gelegen om de mensen met weinig geld zo goed mogelijk te helpen en te voorzien van de nodige levensmiddelen. Wanneer onder leiding van Mgr. Dr. A. Poels in het dompige kantoortje van de toenmalige “Christelijke Mijnwerksbond” in de Schinkelstraat een van de vele vergaderingen plaats vindt, besluiten 14 bestuursleden van de arbeidersvereniging daarom dat het sociale verenigingsleven op een hoger peil gebracht moet worden.
Dr. Poels had gezien dat de verbruikscoöperaties voor arbeiders in België van grote meerwaarde waren in de eerste tien jaren van de vorige eeuw. Omdat een verbruikscoöperatie een vereniging is die bestaat uit een groep mensen die door gezamenlijke inkoop van verbruiksgoederen de tussenhandel wil uitschakelen, kon er dus goedkoper worden ingekocht. Hierdoor hadden de “verbruikers” meer invloed op de prijzen en werden deze voor de minimaal verdienende arbeider lager dan voorheen.
De uitvoering van de plannen laat niet lang op zich wachten. Direct na oprichting laten 150 arbeiders – voornamelijk bouwvakarbeiders uit Schinveld en een kleinere groep mijnwerkers – zich inschrijven. Hoewel de uitvoering energiek werd aangepakt, keken de mensen bij deze nieuwe vorm van winkels eerst liever de kat uit de boom. Dit werd O.D.B. in het begin jaar ook bijna fataal. Toch werd ondanks de terughoudendheid de eerste winkel in Schinveld geopend. Zodra de eerste klanten over de drempel waren, volgden velen. In 1913 kwam echter nog een terugslag, waarbij met een lening van 25.000,- gulden ternauwernood een faillissement kon worden voorkomen. In 1915 kon weer een bescheiden begin gemaakt worden met de verkoop van levensmiddelen en betekende dit de start van een alsmaar groter worden bedrijf.
Nieuw hoofdkantoor aan de Parallelweg
In 1933 krijgt O.D.B. een passend en groot gebouwen complex aan de Parallelweg in Heerlen. De zoveel malen verbouwde bakkerij voldeed niet meer en men besloot om het bestaande pand heen een nieuwe bakkerij te bouwen. Het gebouw was een combinatie van kantoren en magazijnen zodat alles op een locatie bijeen was. Met 310 m2 kantoor oppervlakte en 1600 m2 opslag oppervlakte kon de firma weer jaren vooruit.
Niettemin heeft ook Ons Dagelijks Brood last van de crisisjaren in de jaren 30. Het 25 jarig jubileum wordt dan ook ingetogen gevierd. Desalniettemin ontvangen alle leden en afnemers, die in 1935 meer dan honderd gulden aan brood en winkelwaren hebben gekocht, een geschenk in de vorm van een rozijnenbrood ter waarde van 1,- gulden. Ondanks de crisis zit Ons Dagelijks Brood stevig in het zadel als het gaat om de omzet en personeel. Daar waar in 1911/1912 de omzet nog 45.000,- gulden bedroeg, was deze in 1937 gestegen tot 1.623.591,- gulden. O.D.B was inmiddels uitgegroeid tot een organisatie die 3 bakkerijen, 3 slagerijen en 36 winkels exploiteerde.
Het 50 jarig jubileum
De jaren die volgen betekenen alleen maar verdere groei, en ten tijde van het 50 jarig jubileum in 1961 bezit O.D.B. 57 winkels, 7 slagerijen en 3 bakkerijen. Deze keer is er wel plaats voor een feest. De feestdag begint met een hoogmis in de Pancratiuskerk, waarna een kranslegging volgt bij het standbeeld van Mgr. Dr. A. Poels. De dag zou verder vervolgd worden in hotel Terminus.
Omdat de groei van O.D.B. alleen maar toeneemt en men zich allang niet meer beperkt tot het verkopen van brood maar ook levensmiddelen als vlees en kruiden verandert de naam van de firma in “Co-op Zuid Limburg”.
Fusie met de Mabro
Waar anno 2010 veel bedrijven, die een snelle forse groei doormaken, mee te maken krijgen zijn fusies en overnames. Dit gold ook voor O.D.B eind jaren 60. De broodfabriek – die inmiddels veel meer en groter was dan alleen een broodfabriek – fuseert begin september 1973 met Mabro (Maastrichtse Broodfabriek). Het voortraject van deze fusie gaat echter met horten en stoten en zorgt voor veel onrust onder het personeel van Co-op Zuid-Limburg. Echter op 4 september 1973 berichten de kranten over de fusie.
Misschien wel tekenend voor de fusie was de sloop van het in 1933 opgeleverde bedrijventerrein en het O.D.B. gebouw. Een dik jaar voor de fusie moest het bedrijventerrein van de O.D.B. en de voormalig Wilhelminaschool aan de Stationsstraat wijken voor de realisatie van een nieuw centrumplan van de gemeente Heerlen.
In Oktober 1974 gaat een onderdeel van Co-op Zuid Limburg, de VLB (de Verenigde Limburgse Bakkerijen) in Heerlen en Zuid Limburg failliet. Waar in 1911 vraag was naar een verbruikscoöperatie, waren zelfstandige bakkerijen in de jaren 70 weer meer in trek. De leerscholen voor slager en bakker van de VBL werden onderverdeeld in Heerlen. Waardoor er een definitief einde kwam en de naam “Ons Dagelijks Brood” nu behoort tot de rijke historie van Heerlen.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
De “rooien” (socialisten) hadden hun eigen coöperatie met winkels en een broodbakkerij, maar ook een woningbouwvereniging…alles onder de naam “Glück Auf”. De bakkerij was op de hoek Kempkensweg/Spoorsingel, naast de Amstel-brouwerij.
De bakkerswagens (met paard) waren voor mij de hit!
Iedere mogelijkheid om “met de bakker” mee te rijden werd waargenomen.
De wagens voeren van Heerlen tot naar Hoensbroek. Wij woonden in Nieuw-Lotbroek.
In de schoolvakantie gingen we vaak met zijn tweeen te voet naar Heerlen.
Het paard uit de stal halen en inspannen was zoooo mooi!
In de winter werden de hoeven met “stollen” voorzien.
Jammer genoeg heb ik noch geen foto van een Bakkerswagen gevonden.
Na de paardenwagens kwamen de Elektrocars. Met 3 wielen, nu werd het pas echt interessant.
De paarden liepen op kommando in de wijk verder, maar het driewielertje niet!
Also mochten wij het Elektrokarretje altijd een stukje verder rijden.
Een bijzonderheid der wagentjes: geen achteruit versnelling! Om achteruit te rijden moest het
Stuur (driehoekig) om 180 graden gedraaid worden logisch dan voer men achteruit!
Veel plezier met de verhalen van vroeger.
Leo. Stijns vroeger Prins Hendrikstraat nieuw- Lotbroek.
Beste Leo,
Mijn overgrootvader reed met paard en wagen rond voor de maastrichtse broodfabriek.
Ik heb hier wel een kleine foto van.
Hallo, een Foto van de Bakkerswagen met Paard heb ik inmiddels gevonden.
ik schrijf nun een Boek over wat ik mijn Leven beleefd heb.
Jammer genoeg heb ik nog geen Foto van de driewielige Elektro Kar kunnen vinden. de groetjes aan allen.
Leo.
Ik ben een Mabro (Maastrichts Broodfabriek) verzamelaar .
Ik heb een Foto van het personeel van de Mabro op de binnen plaats Olv Plein Maastricht uit 1941.
Ik zoek namelijk de namen van de personen op die foto.
Mijn schoonvader was chef van de bezorgers.
wie kan mij daar bij helpen?
Ik zoek ook nog diverse personeel bladen MABRO-EXPRES.
Mijn vader heeft vroeger bij de Mabro in Maastricht gewerkt.
Mijn vader heette Bèr Beckers.
Hij is ook nog prins carnaval van de Mabro geweest.
Helaas is hij niet meer onder ons.
Ik zou het leuk vinden om foto’s uit deze tijd te krijgen.
Zou u mij informatie en foto’s uit deze tijd kunnen sturen?
Bij voorbaat heel veel dank.
Vriendelijke groeten, Philomene Hitz- Beckers.
Hallo Philomene,
Wat is de wereld toch klein. De naam van je vader komt me zeer bekend voor zoals ook Toon Tiesen, Jo Uiterwijk Harrie Halders. Volgens mij heeft jouw vader en de mijne samen in de caravalsvereniging gezeten.
Ik ben een hele tijd radiocollega geweest van je man Jos bij RTME zonder te weten dat hij getrouwd was met de dochter van Bér Beckers.
Leuk deze herinneringen.
Hallo Sjaak,
Ik zie nou pas uw reactie.
Wat is dit leuk.
Ja, zo zie je maar hoe klein de wereld is.
Ik heb op mijn facebook site een map staan met foto’s van de Mabro en ook foto’s toen mijn vader prins was.
Misschien dat uw vader ook nog op deze foto’s staat.
Groetjes, Philomène hitz.
Hallo Frans,
Helaas werkt de link naar jouw site niet.
mijn vader Math Muytjens heeft ook bij de Mabro gewerkt en is daar ook Prins carnaval geweest zoaks de vader van Philomene Hitz-Beckers (Bér Beckers).
Tijdens het lezen over de Mabro ben ik al diverse bekende namen tegen ge1komen waaronder: Dhr. Hamers en Bér Beckers SJIEK !!!
Ik heb, vanaf 1976 t/m 1979 bij Bakkerij Geleen BV gewerkt, in Lindenheuvel. Dit was toch ooit ook onderdeel van ODB? Manager toen was de heer Hoedemakers, afkomstig uit de regio Heerlen en magazijnchef was de heer Havenith, afkomstig van Heerlerheide.
ik heb begin jaren 70 op kantoor op de bakkerijadministratie voor bakkerij Geleen gewerkt, onder leiding van juffrouw (Annie) van der Linden. Naast Jos Hundscheid en Miriam (achternaam weet ik niet meer). Chrit Houden noemt Hoedemakers en Havenith, ook mij bekend. De periode VLB heb ik ook meegemaakt (fusie met Mabro). En dat bleek het begin van het einde. Twee slecht draaiende bedrijven samenvoegen bleek in dit geval fataal, jammer. Ik heb er toch goede herinneringen aan overgehouden.
Mijn vader was chef van de Co-op supermarkt aan de Benzenraderweg in Heerlen
Beste Martin,
1968 ben ik in dienst gestreden van Nutricia babvoeding als vertegenwoordiger rayon limburg
Heb je vader goed gekend doordat ik de supermarkt van Coop elke 4 weken bezocht,je vader was de beste
bedrijfsleider van de coop/supers, een gentleman.altijd correct gekleed
en met een glimlach
als je als vertegenwoordiger meedacht voor meer omzet te scoren was je man bij je vader
Meneer Frankort was een fijn mens
Vriendelijke groeten,
Goedenavond heer Martin Frankfort.
Mijn vader was H.C.M. Veenbrink en vormde de directie van O.D.B. met de heer v.d Bos .
Mijn vader noemde vaker de naam van uw vader .
Toevallig kwam ik uw verhaal tegen.
Mijn vader begon in 1963 de Kingsalmarkt te Amstelveen aan de Rembrandtweg, nu Jumbo.
M.vr.gr. Herman Veenbrink.
Van 1973 tot en met 1979 als weekend/vakantie-kracht op de bakkerij in Geleen gewerkt, heel apart. Mensen uit Heerlen en Maastricht samengebracht op de Lindenheuvel. Hoedemakers en Havenith en banketbakker Harrie Janssen uit Heerlen. Bezorgers als Pallada, Bos, Nievergeld. Vrachtwagenchauffeur met rood haar uit Valkenburg. Hanssen Chef magazijn van de nachtdienst uit Gronsveld. Er heerste een gezellige sfeer, plezier was toen nog normaal op het werk.Jopie Janssen aan de oven, Frenske Goessens uit Spaubeek in het magazijn. Geweldige herinneringen over een mooie tijd.
Ja, Rien, ik kan me jou nog vaag herinneren. Nee, nee, dat heeft niks met jouw als persoon te maken, maar meer met mijn geheugen 🙂
Onlangs nog met Frenske Goessens gesproken, die van zijn welverdiend pensioen geniet. Frenske is nu nog steeds zeer te spreken over zijn werkzame periode bij Bakkerij Geleen. Toentertijd was er in die bakkerij al een behoorlijke diversiteit in het personeelsbestand. Eigenlijk lag de “leiding” van de “operatie” in handen van Lei en Greet op de Camp, die het huis aan de achterzijde van het bedrijfsterrrein bewoonden. Ik heb er altijd graag gewerkt(magazijn/chauffeur), maar op een gegeven ogenblik kon ik me financieel verbeteren en ben ik van baan gewisseld; van de warmte van de bakkerij naar de kou van een groothandel in diepvrieslevensmiddelen.
Namen, die ik me nog kan herinneren: De heer Coolen (een oudere man, die de administratie verzorgde) Nico Hanssen, Piet Havenith, Hoedemakers, Peter Nijsten, Gied Bessems, Theo Bialecky, Frans Dumarteau, Frans Gerardu, Jopie Janssen, Huub Kreuwels(bezorger)…..:(
Een paar namen van bakkers die in de bakkerij O.D.B. gewerkt hebben.
Ik weet dat toen een paar mensen van de bakkerij Glück Auf die toen dicht ging overgekomen waren. Dat was Hendrik Witpeerd, die daar toen chef bakker, en Willlem van Amerongen. Ook is toen de bakkerij de ster naar Heerlen gekomen, Van de mensen uit Maastricht waren alleen de broodbezorgers mee over gekomen.
Ook de bakkerij uit Vaals is naar heerlen gekomen, “de Konsum”
Daar zijn toen drie bakkers van mee overgekomen De chef ene huub, en een Nicola uit Marmeles En een met de naam Cherfotaine uit Mechelen.
Toen de bakkerij dicht ging zijn we allemaal overgegaan naar het nieuwe gebouw aande Voskuilen weg
Vervolg;
Die chef uit Vaals heette Conotte.
Nog een paar namen van bakkers van de COOP zuid limburg want dat was de naam die het toen had Chef bakker van een van de 2 ploegen broodbakkers was toen Ser Limpens uit Welten.
Frans Ladeur die werkte op de meelzolder en woonde in het Eikenener veld.
De gebroeders Hendrix woonde op de Molenberg, de een Jan in de broodbakkerij en de andere in de banket afd. Ook werkte er een paar mensen uit Kerkrade waarvan de een Kemmerling heette, die was toen de ovennist.
De broodbakkerij had een stuk of vier uitrek-ovens waar het vloerbrood en de meeste vlaaien op gebakken werden. deze werden verwarmd met cokes kolen. Aan de andere kant stond en mat oven waar het busbrood in gebakken werd, een lopende band oven.
vervolg:Wat ik mij ook nog herinner is dat onder het afdak waar de cokes lag opgeslagen, honderden vleermuizen huisden , allemaal verdwenen met de afbraak van de bakkerij. In de nieuwe bakkerij aan de voskuilenweg is toen het langste brood ter wereld gebakken. als ik mij niet vergis was dat 26 meter lang. Dit werd in stukken verkocht voor het goede doel en in dat brood waren drie capsules mee gebakken, die goed voor een prijs waren.
Dit is toen gefilmd en op het polygoon journaal in de bioscoop vertoond.
Over de foto van het gebouw aan de paralelweg. Hier is de bakkerij niet op te zien. Dit was een apart gebouw dat aan de rechterkant, een meter of twintig verder terug lag.
Is er iemand die dit nog leest na 3 jaar? Ik hoop het.
Ik woonde op een steenworp van de fabriek af. In de Lavendelstraat. Man wat rook dat toch altijd lekker.
En oooo wat was ik verliefd op de bezorger in zn rode autootje. Met rood haar volgens mij. Hihihi.
Maar waar ik vooral nog steeds, al jaaaaaaaaaaaren, naar op zoek ben is een recept.
Van dat grote ronde donkere brood, dat zo zwart glad glom, met een gaatje in het midden geloof ik.
Was het roggebrood? Of tarwe-rogge? Ik weet het niet. Het is denk ik wel zo’n 45 50 jaar geleden.
Maar ik zie het nog zo voor me, en weet nog hoe het proefde, heerlijk, met alleen een klep boter.
Nu ik regelmatig zelf brood bak zou ik dat zooooo vreselijk graag ook willen maken.
Hoe dan ook, leuk dat ik er iets over gevonden heb, die goede oude Co-op. 🙂
Het ODB gebouw ken ik alleen nog van mijn eerste popfestival, georganiseerd door Inpoet. Het gebouw stond toen leeg en er was ruimte voor muziek van het Thijs van Leer trio en de vrolijke vloeistofdia’s op de achtergrond. Er was nog meer muziek maar ik weet niet of het Supersister was, of Brainbox, of…. Maar alternatief was het wel!