Luitenant Henckens: van Eygelshoven naar Moskou en weer terug

Op een avond in 1794 kwam de 13-jarige Leonard Henckens uit het toen piepkleine Eygelshoven plotsklaps in contact met de grote mensenwereld. Generaal Jourdan van het Franse revolutionaire leger was ondergebracht in Rolduc. Op verkenningstocht in de omgeving was hij verdwaald en kwam midden in de nacht in Eygelshoven aan. “Onze deur stond nog open. Een huzaar kwam binnen en vroeg om een gids naar Rolduc. Omdat mijn vader niet thuis was, vroeg mijn moeder mij om een gids te zoeken, maar zij dachten dat ik hun best de weg kon wijzen.” Met een lantaarn in de hand mocht Leonard voor de Fransen uitlopen. Verkleumd in Rolduc aangekomen, weigerde hij te blijven tot het licht werd omdat zijn moeder ongerust zou zijn. Na een glas warme wijn brachten twee huzaren hem naar huis.

Portrait of general Jean Baptiste Jourdan (rechts)
Portrait of general Jean Baptiste Jourdan (rechts)

Deze zorgzame zoon nam enkele jaren later dienst in het Franse leger. Napoleon Bonaparte was ondertussen bezig om het kaartenhuis Europa danig door elkaar te schudden. Dit revolutionaire leger werd het nieuwe tehuis voor onze man uit Eygelshoven. In zijn 13-jarige diensttijd reisde hij door heel Europa. Hij legde naar schatting zo’n 20.000 kilometer te voet en te paard af, vaak onder erbarmelijke omstandigheden.

Napoleons verlies in Moskou
Napoleons verlies in Moskou

Dat het soldatenleven niet alleen uit kommer en kwel bestond, blijkt uit de vele smaakvolle anekdotes die in de memoires van Henckens opgedist worden. “Onder de jongemannen uit onze streek was een zekere Oelmans, zoon uit een boerengezin. Die jongeman had een Herculische kracht. Op zekere dag zat hij met een van zijn kameraden voor een kroeg een glas wijn te drinken. Een Franse militair nam plotsklaps het glas van Oelmans en dronk het leeg. De militair heeft het geweten: na een scheldpartij in het Limburgs dialect belandde hij met een boog in een fontein.”

Henckens hoort tot de restanten van Napoleons Grande Armée die de fatale veldtocht tegen Rusland overleven. Honderdduizenden van zijn makkers komen om door gevechtshandelingen, ondervoeding, ziekte en bevriezing. Desondanks blijft de harde kern van overblijvers trouw aan Napoleon en diens idealen. De definitieve nederlaag is echter onafwendbaar: Leipzig en tenslotte Waterloo. Als werkloos burger gaat onze man terug naar Eygelshoven. Maar hij voelt zich niet thuis in het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden. Hij wordt er ook niet echt geaccepteerd vanwege zijn verbondenheid met de Franse zaak.

Enkele jaren geleden heeft de Stichting “Eygelhoven door de Eeuwen Heen” zorg gedragen voor de vertaling uit het Frans en de uitgave als fraai geïllustreerd boekwerk. Er zijn nog exemplaren te krijgen.

Martin

Martin is al jaren geschiedenisdocent aan het BernardinusCollege. Tevens is Martin actief binnen diverse historische organisaties en initiatieven als o.a. LGOG en 'Het Land van Herle'. Daarnaast is hij ook actief als bestuurder in het bibliotheekwezen.

8 gedachten over “Luitenant Henckens: van Eygelshoven naar Moskou en weer terug”

  1. ook een van mijn overgrootvaderen heeft in het leger van napoleon gezeten, ik heb er nog altijd een stenen pijp van. waar of via wie kan ik dit boek aanschaffen?

    vrgr, H. Lindelauff

    1. Ik heb uit ’n erfenis ’n exemplaar in de franse taal in mijn bezit. Bent U daarin misschien ook geïnteresseerd? Graag hoor ik van U. Met vriendelijke groet, C. Schols

      1. Mijn naam is Leonardus Hubertus Gertrudis Henckens. Ik ben best wel geinteresseerd in het exemplar in de Franse taal. Ben nl. ook francofiel en bezit een klassieke Peugeot. Telefoon is 06-49600018

  2. Weertenaar Joost Welten heeft samen met Johan De wilde het boek “Met Napoleon naar Moskou. De ongelooflijke overlevingstocht van Joseph Abbeel.” uitgebracht bij uitgeverij Davidsfonds (België) en Omniboek (Nederland).
    Het is het unieke verhaal -geschreven door een gewone soldaat- die de verschrikkingen van de Russische veldtocht heeft overleefd. Als je dit boek leest krijg je een goed beeld van het rauwe soldatenleven ten tijde van Napoleon.

    Groeten, H. Reyners

  3. De “Stichting Eygelshoven door de eeuwen heen “heeft de mémoires van luitenant Henckens” uitgegeven, erg de moeite waard. Ik heb het boekje net uit.
    Over de tocht naar Moskou ook erg de moeite waard: “1812” van Adam Zamoisky, uitgeverij Balans.
    En natuurlijk: in Eygelshoven staat het Henckenshuis, waar de ouders van Henckens woonden.

  4. Hallo,

    Waar kan ik dit boekje kopen?
    Mijn grootvader Petrus Aengevaeren was nl bevriend met o.a Leonard Henckens en zaten waarschijnlijk samen bij het 6e Regiment Chausseurs a Cheval in 01-12-1808 te Padue in Italie. Misschien staat er in dit boekje nog iets over mijn grootvader en hun lotgevallen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.