Toen vuilnisman nog een gezond beroep was

In de meest noord-westelijke hoek van oud-Meezenbroek, noordelijk van de Frans Halsstraat, was vroeger een vuilnisbelt. Als klein jochie heb ik daar veel gespeeld omdat er van alles te vinden en te ontdekken was. Zo stond er het wrak van een oude voor-oorlogse automobiel zonder wielen en motor. Dat het eigenlijk een “oldtimer” betrof besefte ik toen nog niet. Of er toen op dat terrein nog vuilnis werd gestort weet ik niet meer. Via internet kwam ik er achter dat in de jaren vijftig een vuilnisbelt was op de Varenbeuk in Heerlerheide en op de Brunssummerheide de “Asschekoel”.

In mijn vroege jeugdjaren waren er nog geen standaard vuilnisbakken. Ieder huishouden had zijn eigen afvalbak die om de zoveel tijd aan de stoeprand werd gezet om te worden leeg gekiept in een grote donkergroene vuilniswagen die door de straat reed.

Medio jaren vijftig schaften de meeste gemeenten roltrommel-vuilniswagens aan, zo ook Heerlen. Inmiddels was de “gemeentereiniging” verhuisd van de Gringelstraat naar de Voskuilenweg. Voor deze nieuwe voertuigen kwam een standaard zinken vuilnisbak met deksel en een hengsel die ook wel “as-emmer” werd genoemd. Op zich niet eens zo’n gekke naam want het model leek op een emmer en de hoeveelheid as uit kolenkachels en kolenfornuizen was gewoon teveel om gaten in (achter)paden op te vullen of ’s winters als gladheidsbestrijder gebruikt te worden. Als de asla van de kachel vol was, dan werd deze dus in de vuilnisemmer geledigd; soms zaten er nog gloeiende stukjes tussen waardoor de inhoud van de emmer ging smeulen wat enorm kon stinken.

De trommel wordt op z’n kop gezet om de inhoud voorin te verzamelen.
De trommel wordt op z’n kop gezet om de inhoud voorin te verzamelen.

Op de ophaaldag werd de vuilnisemmer aan de straatkant gezet om te worden geleegd. Dan kwamen de vuilnismannen met hun lichtgrijze DAF-vuilniswagen om per keer twee vuilnisemmers aan de achterkant van de wagen vast te haken. Door een mechanisme werden deze vervolgens in een soort verzamelbak leeggestort. Als deze “bak” vol was, dan werd de roltrommel op z’n kop gezet zodat al het afval voorin verzameld werd. Als de trommel helemaal gevuld was, dan reed de wagen naar de stortplaats waarna de achterklep geopend werd en de trommel leeg gekiept. Lege (kartonnen) dozen konden in een aparte door rolluiken afgesloten ruimte achter de cabine ingezameld worden.

DAF roltrommel vuilniswagen
DAF roltrommel vuilniswagen

Vuilnisman was toen een gezond beroep want ondanks dat de mannen soms onfrisse geuren opsnoven en zich bezighielden met de rotzooi van anderen, waren zij wel de hele dag in beweging. Dat gold trouwens ook voor de straatvegers die met hun karretje, waarop twee grote vuilnisbakken waren vastgezet, door de straat trokken om stoepen en straatgoten te vegen. Dat deden ze met grote bezems die gemaakt waren van dunne takken. Met een schop werd het vuil in de bakken op het karretje gedeponeerd.

Later kwamen er vuilniswagens met een perssysteem, maar er was nog wel personeel nodig om de vuilnisbakken aan de wagens te bevestigen.
Nu worden in sommige gemeenten speciale plastic huisvuilzakken gebruikt, andere hebben een mini-container ingevoerd: de Kliko (genoemd naar de firma Klinkenberg en Koster die zich eind jaren vijftig bezighield met de verkoop van huisvuilwagens).

De allernieuwste vuilniswagens zijn hypermoderne, van de meest geavanceerde technische en computergestuurde systemen voorziene, lucht geveerde voertuigen waarvan de chauffeur, zittend op een in alle standen verstelbare stoel, op een schermpje kan zien of de afvalcontainers op juiste wijze door de hydraulisch bediende zijlader worden leeggemaakt. Huisafval wordt 1x per week, soms eens per twee weken opgehaald door de gemeentelijke reinigingsdienst of een gespecialiseerd bedrijf. Maar in tegenstelling tot vroeger wordt niet alles meer in één vuilnisbak gekieperd want de moderne mens scheidt het afval. Daarom is in menige achtertuin een soort pleintje gecreëerd voor de GFT-kliko, een oud-papiercontainer, de chemobak, de glasbak, een gesloten bak voor kunststof verpakkingen en de Kliko voor restafval. Iedere bak of container heeft een eigen kleur waardoor eigen kleuren aanbrengen, zoals planten en bloemen, eigenlijk niet eens nodig is.

Straatvegers zijn er nog steeds; alleen zitten zij nu, uitgerust met een helm, veiligheidsbril en gehoorbeschermers in een met airco uitgerust soort mammoet- stofzuiger die onder hels kabaal met draaiende borstels goten e.d. veegt, klopt en zuigt. Gemeentelijke gazons worden tegenwoordig ook met snelrijdende lawaaiige motormaaiers kort gehouden waarbij de hondendrollen het personeel soms om de oren vliegen. Gelukkig zitten zij in een gesloten cabine want al zijn er speciale honden-uitlaatplaatsen…daarvoor moeten “de baasjes” wel minstens twintig meter lopen.

Bert

Bert Nijkamp werd in 1941 in Heerlen geboren. Twintig jaar woonde Bert in Meezenbroek. Deze tijd was voor hem onvergetelijk. Na een (mislukte) start in de horeca diende hij zijn militaire dienstplicht te vervullen en in die periode was zijn gezin in 1961 naar Apeldoorn verhuisd. Na te zijn afgezwaaid, had hij een paar jaar een adm. functie bij een constructiefabriek om daarna als burger-ambtenaar in verschillende technisch/ administratieve functies bij een TD-eenheid van Defensie zijn brood te verdienen. Al sinds zijn jonge jaren schreef hij graag en was hij geïnteresseerd in historie. Zowel voor die constructiefabriek, als voor zijn militaire werkgever heeft hij verschillende artikelen geschreven. In 2010 schreef Bert samen met een oud-collega een boek over over “150 jaar Kamp Nieuw Milligen”, een militair complex midden op de Veluwe. Ze hebben er twee jaar aan gewerkt. En in 1991 kwam een door Bert geschreven boek uit over 75 Jaar Apeld. Chr. Mannenkoor (zie www.acm-apeldoorn.nl) waarvan hij al jaren lid was (de basis voor zijn liefhebberij voor mannenkoorzang was n.b. bij het K.H.M. St. Pancratius gelegd!). Bert is op 10 oktober 2012 in Apeldoorn overleden.

8 gedachten over “Toen vuilnisman nog een gezond beroep was”

  1. leuke herinneringen Bert. Ik verbaas me er nog steeds over hoe het mogelijk was dat in die tijd een groter gezin zo weinig afval produceerde dat alles in één emmer paste de één keer per week geleegd werd. Kun je zien wat we ” dank zij “de welvaart momenteel een rotzooi produceren!

  2. En dan te bedenken dat het vuilstort van Heerlen is gelegen op de plek waar nu het ontmoetingscentrum
    van de Brunssumerheide is. Ik denk dat niemand wil weten wat daar allemaal in de grond ligt. Mijn vader die vroeger, in de garage, bij Schunck werkte vertelde mij dat de loden drukletters van het LD naar dit stort werden vervoerd. Iets wat vandaag de dag uit den boze is. We hebben er uiteindelijk een schitterend natuurgebied aan over gehouden. De meeste bezoekers weten niet waar over ze lopen.

  3. Mij vader en collega’s(van beroep schilder) hebben later de vrachtauto’s ,ook de wals die ongelakt (of ongespoten) door Loven DAF werden geleverd.Geheel voorbehandeld,en geplamuurd, en met de hand hoogglans lakverf (wit) , in de loods en ook nog geheel stof vrij afgelakt. Welke autospuiter doet dat hen nu nog na? Ik ben daar nog trots op .Wieke Hueber

  4. Ik weet ook nog dat de schilders van PW (Publieke Werken) alle schilderwerken deden an de auto’s van de gemeente. Mijn vader was destijds werkzaam als chef van de schilders PW in Heerlen.

  5. Hoi Frank, Ik heb je vader ook gekend ( ook als uitvoerder) van de pw. Kwam vaak( bij ons thuis) bij pa op bezoek! Leuke tijd samen! Ik moest de achterkamer waar zij altijd zaten ,een keer per jaar van moeder weer helder wit maken ,vanwege de sigarettenrook. Slechte verf zij mijn vader dan maar weer! Wordt snel geel. Ik was toen schilder bij de firma P.Bijsmans op de Heerlerbaan,wij werkten veel voor de gemeente Heerlen, en wij kregen ze vaak genoeg van jou en of van mijn pa op de kop,als het werk niet goed was. En terecht wantzij waren de (goede )vaklui, en ik heb veel van ze mogen leren. Mijn pa is 86 jaar geworden he’ bedankt frank voor je leuke reaktie Louis 2

    1. Hallo Louis,, leuk om dit bericht te lezen. Ik kwam als kleine jongen vaak bij jullie thuis samen met mijn vader. Later kan ik me nog herinneren dat jouw vader door de schildersziekte blind was geworden. De laaste keer dat ik jouw vader heb gezien was op de crematie van mijn vader, hij is helaas maar 81 jaar geworden

  6. Leuk dat men nog de moeite neemt herinneringen op het digitale papier te zetten. Gebeurt veel te weinig. De jeugd van tegenwoordig weet niks meer, en dan bedoel ik ook niks. Hou m’n hart soms vast. Helaas gaan verhalen zoals deze ten onder in de reclamebende en slechte pagina’s waaruit het internet tegenwoordig bestaat. Op mijn site “het rijke verleden” ondervind ik ook de ellende van het ten ondergaan in de ellende van miljoenen totaal zinloze pagina’s, waarvan je vaak zelfs niet eens kunt zien waar ze over gaan. Ik heb daar (op de site) in de linker kantlijn een link staan naar een filmpje over de Amsterdamse stadsreiniging van 1937. Dit was ook de aanleiding dat ik op zoek ben gegaan naar dit onderwerp en hier langs kwam. Leuk stukje dit.

    M.v.g. Frits Nieuwenburg (MrSoso)
    http://www.mrsoso.nl

  7. Vroeger toen ik nog klein was ging ik altijd voor de keukenraam kijken als de vuilniswagen kwam : ik dacht bij mijzelf : dit wil ik later worden
    Toen ik 4 jaar was had mijn vader voor mij als Sinterklaascadeau een vuilniswagen gemaakt waar ik zelf in kon zitten (het was een trapauto) & zo maakte ik de hele buurt schoon & kwam met een volle wagen terug & toen moesten mijn ouders voor vuilniszakken zorgen als ze hem moesten leegmaken & al mijn buurtgenoten reden mee want wij hadden veel lol
    Nu bezit ik in mijn miniatuurcollectie een roltrommelvuilniswagen (merk DAF) van golden oldies & van motor art een VOLVO FL 280 met persinstallatie : een leuke herrinnering van vroeger

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.