‘Kinder brauchen Theater’

80 is hij, de heer Karel Leentjens uit Heerlen. Als we zijn echtgenote moeten geloven stopt hij vijf kwartier in een uur, waarvan een groot deel in vrijwilligersactiviteiten voor Parkstad Limburg Theaters. Dé plek in hartje Heerlen waar Leentjens zo aan verknocht is, waar hij bijna dagelijks vertoeft en waar hij al meer dan 50 jaar van onschatbare waarde blijkt vanwege zijn kennis over schoolvoorstellingen. Een portret van een kleine grote man.

“Dat zijn de dames van de kassa” zegt Karel Leentjens en zwaait, op afstand, naar de dames. “En voor we dit gesprek beginnen wil ik graag even gedag zeggen tegen de heren van de technische dienst.” De mannen groeten. Leentjens hoort bij de club. Al jaren. “Je vroeg je natuurlijk af waar ik vandaan kwam”, lacht hij en zwaait met een sleutel die letterlijk alle deuren van het Heerlense theater voor hem opent. “Koffie?”

Karel Leentjens (“nee, blijf rustig zitten, ik doe dat graag”) organiseert nog snel de warme versnapering, hard nodig want de storm heeft handen doen verkleumen.
“Ik blijf erbij, maar kinderen moeten kennis maken met theater. In een bepaalde periode zijn ze namelijk ontvankelijk voor impulsen. Daar moet je met het oog op de middelbare schoolfase waarin zich al zo veel nieuws voordoet, je voordeel mee doen. Duitsers zeggen het anders: ‘Kinder brauchen Theater’. En daar sta ik helemaal achter, achter die uitspraak.”

Dol op theater
Karel Leentjens herinnert het zich nog maar al te goed. Het is eind jaren vijftig als de onderwijzer van basisschool Tarcicius te Heerlen – zelf dol op theater – betrokken raakt bij een stuk culturele vormgeving op scholen. “De stadsschouwburg was toen nog gevestigd aan de Klompstraat”, herinnert hij zich, “en de werkgroep kreeg de naam cultureel jeugdcentrum. In die tijd”, vervolgt Karel Leentjens zijn verhaal, “werden schoolvoorstellingen – hoofdzakelijk toneel in de vorm van sprookjes en wat muziek – grotendeels door de schouwburg bepaald. Eén van mijn taken – tegenwoordig noemen ze dat logistieke werkzaamheden – was het helpen organiseren van schoolvoorstellingen.” “54 jaar later, we schrijven december 2011 is Karel Leentjens niet meer uit het theater weg te denken en bovendien is hij er een vertrouwd en onmisbaar gezicht. Na zijn pensionering als directeur van de basisschool, bleef hij actief als vrijwilliger voor het jeugdtheater.

“Ik wilde het niet loslaten, kon het niet loslaten”, vertelt hij en haalt zijn schouders op, als wil hij zichzelf verontschuldigen. “En waarom ook, het is veel te leuk. Zo ga ik onder andere regelmatig met Ivette Plummen van het kantoor mee naar presentatiedagen van de impresariaten om te kijken of het aanbod geschikt is. Verder help ik mee contacten met scholen, o.a. per email , te onderhouden. Overigens reizen we altijd per trein, want zo kun je zaken op je gemak evalueren.” Amsterdam, Rotterdam, Zwolle, Utrecht, de heer Leentjens komt overal. “Het is bijzonder fijn een stem in het gebeuren te mogen hebben. Waar ik vooral op let is kwaliteit en dat alle groepen aan hun trekken komen. Gelukkig is het aanbod gevarieerd en sterk geprofessionaliseerd en worden voorstellingen in tegenstelling tot vroeger veel meer naar kinderen toegeschreven of toegespitst op de actualiteit. En ja, het is me tijdens een try out best eens overkomen dat mijn ogen dichtvielen, als gevolg van opvoeringen die in mijn optiek onder de maat zijn. Maar goed, ondermaats of teleurstellend, wie beleefd is blijft netjes zitten.”

Sfeer
Karel Leentjens blijft genieten, van tijden van weleer en tijden van nu. In al die jaren gingen er duizenden koppies, leerlingen van groepen 1 t/m 8, door ‘zijn handen’. “Meestal sta ik als gastheer in de hal”, vervolgt hij en ademt denkbeeldig de bijzondere sfeer in die er op zulke momenten steeds weer heerst. “Dat vind ik prachtig, al die kinderen die ‘de revue passeren’. Hele generaties zijn er aan me voorbij gekomen en het grappige is, ook op straat word ik herkend. Laatst kwam er een onderwijzeres het theater binnen die ik vroeger zelf in de klas heb gehad. Dat zijn leuke momenten hoor. Net zoals ik het bijzonder vind dat een andere oud-leerling, nu danslerares, ons vergezelde naar Amsterdam om een voorstelling van het Nederlands Dans Theater te gaan bekijken en daar haar visie over te geven.

Naast het feit dat ik als gastheer fungeer, maak ik kaartjes voor de kapstokken zodat elke groep precies weet waar zijn jas op te hangen. Want het moet wel een beetje gemakkelijk verlopen nietwaar? En als de bus vertraging heeft, dan pleeg ik net zo gemakkelijk een telefoontje. Ach, denk ik dan, ‘niet stressen’. Zolang de logistieke voorwaarden in orde zijn komt het allemaal wel goed. Maar waar ik toch het meest in op ga is wanneer ik zie dat kinderen van hun ‘rondje schouwburg’ genieten. Laatst viel mijn oog op een meisje dat voor één van de grote spiegels in de foyer stond. Zegt ze heel parmantig ‘wauw, zo’n spiegel wil ik ook hebben. Maar dan wel in een ander huis’. Of die andere keer toen een jochie van een jaar of vijf heel demonstratief voor me kwam staan en tegen me zei ‘o! Jij bent theater!’ Waarop ik antwoordde, ‘nee, jij bént in het theater. Maar dat wou hij pas geloven toen de juf hem bij de hand nam om het hem nog maar eens uit te leggen. Dat soort momenten, zulke intensiteit, blijven ook na 50 jaar de kroontjes op mijn vrijwilligerswerk.”