De Limburgse schutterijen kennen we vandaag de dag bij uitstek vanwege de kleurige schuttersfeesten. De optocht trekt door dorp of stad en op het feestterrein zijn diverse wedstrijden. Het schutterswezen is al eeuwenoud.
Het ontstaan ervan ligt in de steden circa zeven eeuwen geleden. Al in de dertiende en veertiende eeuw kwamen de schuttersgilden tot grote bloei, vooral in Vlaanderen en Brabant. Zij speelden een voorname rol in de verdediging van de stad en waren een uiting van stedelijke onafhankelijkheid.
Vanuit de steden heeft verspreiding over het platteland plaats gevonden. De honderden Limburgse schutterijen zijn in hoofdzaak in de dorpen actief. Vele tientallen bogen op een lange geschiedenis van wel vier tot vijf eeuwen.
Politieke en militaire ontwikkelingen, zoals de godsdienstoorlogen en de Franse Revolutie, leken meermalen een eind te maken aan de schutterijen. Maar in de loop van de negentiende eeuw krabbelde het fenomeen zeer moeizaam weer op. Vanaf ongeveer 1850 toonde koning Willem III zich een stimulator van de handboogschutterijen, die op hun beurt de geweerschutterijen uit het slop haalden.
Schuttersfeesten
In de jaren 1856 en 1857 zijn in Sittard de eerste internationale schuttersfeesten gehouden met een ruime Pruisische en Belgische deelname. Deze Sittardse feesten vormen daardoor de bakermat van alle huidige Limburgse schuttersfeesten. Vanaf het prille begin waren ook schutterijen present uit wat later de Oostelijke Mijnstreek zou gaan heten, het tegenwoordige Parkstad. De schutters uit Brunssum, Heerlerheide, Schinveld en Simpelveld bleken toen al geduchte kemphanen.
Na de optocht rond het middaguur, vonden de wedstrijden plaats. De vogel werd geschoten. Afzonderlijke prijzen waren uitgeloofd voor het afschieten van kop en vleugels, maar ook voor het vendelen (“vaandel slaan of zwaaijen”) en tamboereren. De oudste vaandeldrager – een 81-jarige Simpelveldenaar – viel in de prijzen.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
Leuk verhaal, alleen erg summier. Ik zou graag eens meer willen te weten komen over de belangrijke taak van de verdediging in de tijd dat deze streken nog geen politiekorpsen hadden en geteisterd werden door bendes, werkeloze huurlingen etc. Wellicht weet iemand een titel of isbn nummer van een boek wat daar wat dieper op ingaat?
De schuttersgilden en schutterijen van Limburg, door J.A. Jolles geeft veel informatie over het aloude schutterswezen in onze provincie.
Helaas is dit boek nog maar zeer weinig te vinden en ook diverse bibliotheken hebben het niet meer in hun bestand.
Maar ook het jubileumboek van de Stadssechutterij Sint Rosa Sittard geeft heel wat informatie over de functie van de schutterijen in vroeger dagen. Het boek is nog verkrijgbaar. Voor info graag contact met mij opnemen.