“Weg met die ‘Ollanders’!”

“Wij willen Willem weg, wilde Willem wijzer worden, wij wilden Willem weer”. Zo stond er in 1830 te lezen op de muren in verschillende steden van het Koninkrijk der Nederlanden. Tot dit Koninkrijk behoorden toen het huidige Nederland, België en Luxemburg. De provincie Limburg bestond toentertijd uit de beide Limburgen.

In blauwe kielen gingen de opstandelingen richting Brussel of ze bevrijdden de zuidelijke steden. Maastricht werd omsingeld.

Onrust en opstand
Op het Congres van Wenen was in 1815 door de grootmachten besloten dat de huidige Benelux een eenheid moest vormen. Na de nederlaag van Napoleon vond men een noordelijke buffer tegen een mogelijke nieuwe Franse aanval wenselijk. Aan de bevolking was – zoals dat toen gebruikelijk was – hierover niets gevraagd. Vooral in het zuiden van het nieuwe koninkrijk sluimerde verzet tegen de autoritaire, protestantse Hollander: koning Willem I. Men voelde zich hier achtergesteld.

Naar aanleiding van een vurige Italiaanse opera over opstand en onderdrukking, sloeg op 25 augustus 1830 in Brussel de vlam in de pan en begon de Belgische opstand. Huizen van vermeende “Ollanders” werden geplunderd of in brand gestoken. Het kwam tot een militaire confrontatie.

Obeert de opstandelingen in Brussel neer te slaan. Echter zij is geen partij voor straatgevechten, kijk hoe de opstandelingen zich verdedigden.
Probeert de opstandelingen in Brussel neer te slaan. Echter zij is geen partij voor straatgevechten, kijk hoe de opstandelingen zich verdedigden.

Ook in Parkstad
Nadat in Brussel de opstandelingen heer en meester waren geworden van de stad, verspreidde de opstand zich eerst door het Belgische land van Leuven naar Luik en Antwerpen. Vanaf 23 september waren er opstootjes in Sittard, dan volgt Roermond, Sint Truiden en ook Hasselt. In het huidige Parkstad kiezen Heerlen, Kerkrade en de omliggende dorpen al snel voor de opstand.

Op de Pancratiuskerk in Heerlen wapperden de zwart-geel-rode Belgische kleuren. Enkel Maastricht bleef in handen van het aldaar gelegerde Hollandse garnizoen. Het waren vooral de gegoede burgerij, de notabelen en geestelijken die het gewone volk aanzetten om de kant van de opstand te kiezen. De plaatselijk pastoor riep vanuit zijn kansel op om deze “rechtvaardige” katholieke zaak te steunen. Een meerderheid van het gewone volk volgde gedwee de kant van de opstand. Al was de gewone man bang voor de mogelijke represailles van de Hollandse troepen, mochten zij weer de overhand krijgen. Ondanks de onzekerheid over het slagen van de opstand koos uiteindelijk bijna heel Limburg van Mook tot Vaals voor Brussel. Pas in 1839 kwam er een einde aan de knellende onzekerheid. De definitieve grens tussen Nederland en het opstandige België werd vastgesteld. Die grens liep dwars door Brabant en Limburg. Wij bleven tegen onze zin Nederlands!

Rick Moermans

Graag wil ik me aan u voorstellen, mijn naam is Rick Moermans en ik ben in 1989 in de vroedvrouwenschool in Heerlen geboren. Opgegroeid ben ik in Landgraaf en daar ging ik ook naar school. Studeren deed ik in Sittard aan de lerarenopleiding voor de vakken geschiedenis en aardrijkskunde. Wat heb ik nu met Heerlen te maken? Het antwoord is vrij eenvoudig. Praktisch iedereen en zeker van mijn generatie is geboren in Heerlen, gaat op stap en naar de bios in Heerlen, koopt kleding of andere zaken in Heerlen, studeert in Heerlen, werkt in Heerlen en noem het maar op. In zekere mate voelt iedereen in Parkstad zich verbonden met Heerlen. Heerlen is de stad van het zuidoosten, en de eerste halte van waaruit je met de intercity de wijde wereld in kunt gaan. Geschiedenis is mijn grote passie! Jammer, dat het voor velen een stoffig vak is. Daarentegen is geschiedenis zeer veelzijdig en het vakgebied onbegrensd: van cultuur, politiek of sociaal- economische getinte onderwerpen tot het verhaal van de gewone man. Jouw eigen verhaal is ook geschiedenis, en het heeft zijn eigen unieke plek in de geschiedenis. Want wat zijn we zonder verhalen? Juist verhalen geven de geschiedenis kleur en emotie. Vereisten om gedegen met geschiedenis om te gaan; zijn een kritisch blik, begrijpend lezen, verbanden in de context plaatsen en kunnen relativeren. Geschiedenis is leerzaam om het heden te begrijpen, en uiterst belangrijk voor de toekomst. Ter illustratie: “Dat de geschiedenis zich herhaalt, is vooral daarom zo leerzaam, omdat zij zich nooit op dezelfde wijze herhaalt. Men kan dus even goed beweren, dat de geschiedenis altijd weer nieuw is.” S. Vestdijk (1898-1971), De leugen is onze moeder, 1965. ‘Heerlen Vertelt’ haalt op een prachtige visuele manier, waaraan iedereen mag meedoen, geschiedenis uit de wetenschappelijke ‘ivoren toren’. Inhoudelijk gedegen artikelen schrijven, echter op een populair- semiwetenschappelijk manier, kunnen een groot publiek interesseren voor de verhalen van toen, en dan meestal de eigen streekgeschiedenis. Het mooiste vind ik persoonlijk als in een artikel de ‘kleine geschiedenis’ van de gewone man samenvloeit met de ‘Grote geschiedenis’, en beide elkaar beïnvloeden. Tevens schrijven Martin van der Weerden en ik artikels over de geschiedenis van Parkstad, deze artikels verschijnen tweemaal per maand in het Zondagsnieuws. Beide zijn we actief binnen het LGOG Kring Parkstad. De ruim 300 leden genieten van de boeiende lezingen, goed georganiseerde excursies en de leuke filmavonden. Hopelijk tot binnenkort namens het bestuur van Kring Parkstad! Mocht u vragen of opmerkingen hebben, informatie of interviews willen aanleveren, dan kunt u me gerust mailen.

2 gedachten over ““Weg met die ‘Ollanders’!””

  1. en waarom loopt die grens tussen de beide Limburgen? omdat de hollandse koning wist dat er in de grond onder Limburg veel, heel erg veel steenkool zat en hij wilde deze rijkdom niet aan zijn neus voorbij laten gaan…en zo hebben de toenmalige machthebbers het op een accoordje gegooid en zijn de grenzen tot stand gekomen zoals wij deze nu kennen. het rare is dat je deze info nooit zult tegenkomen in een geschiedenisboek van school..het lijkt er verdomde veel op dat de hollanders er op gokken dat wij dit vergeten..

    1. “het lijkt er verdomde veel op dat de hollanders er op gokken dat wij dit vergeten.”
      Denk het niet. Klopt ook niet.
      Gegeven de lage economische waarde van Limburg voor de rest van Nederland en de weinig proactieve houding van de gemiddelde Limburger denk ik wel dat wij ” Hollanders” graag mee willen denken om Limburg te verzelfstandigen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.