De kalkwinning (die ten zuiden van Heerlen begint) was in de 1ste wereldoorlog in het begin van de vorige eeuw op zijn top omdat de veel goedkopere mergel en kalk uit Duitsland en Frankrijk door de Nederlandse neutraliteit niet beschikbaar was.
Ondanks de moeilijke afvoerwegen (met paard en wagen naar het station van Voerendaal ) werkten er in de Kunderberg toch veel mensen onder zware omstandigheden om de mergel te ontginnen zodat er kalk van gebrand kon worden.
Doordat Nederland neutraal was, werden Belgische soldaten die gevlucht waren geïnterneerd en dus gedwongen te werk gesteld in de Mijnen en ook in de kalkindustrie, goedkope krachten dus. De laatste winning van kalk is gestopt in 1969. Hoewel vandaag de dag nog op kleine schaal Kunrader-steen ontgonnen wordt, die dient voor restauratiedoeleinden voor de vele boerderijen en kerken die uit Kunrader-steen zijn opgebouwd.
In mijn jeugd speelden wij veel op en nabij deze kalkovens, vooral in de vakantieperiode gingen wij gepakt en gezakt met een zak aardappels , enkele blikjes knakworst, opener, een jerrycan met water, een doosje lucifers, een schop en een stuk plastic zeil naar, wat in Voerendaal heet de Schwatte Koele of de Gewande, om er een week te verblijven. We bouwden er een ondergronds huisje dat afgedekt werd met het zeil, takken en aarde zodat we het gerieflijk hadden tijdens de nacht en bij regen. De aardappels werden in het vuur gaar gebakken door ze eenvoudigweg in de hete gloed te stoppen en als ze zwartgeblakerd waren verwijderde wij de schil en dan had je met de knakworstjes samen een heerlijke maaltijd.
Er werd cowboy en indiaan gespeeld of ontdekkingsreiziger, of we gingen in de mergelwand op zoek naar haaientanden of andere fossielen die in de kalk zaten. Al met al een heel leuke jeugd beleefd in het kalkland ten zuiden van Heerlen, wat voor de hedendaagse jeugd met hun computerspelletjes en telefoons ondenkbaar is.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
Ook wij speelden in de jaren ’60 in dat gebied rond de Kunderberg en zagen er zeldzame vlinders en planten. Het was er vooral stil, op het gezoem ban bijen na. De kalkbodem had zo z’n eigen flora en fauna ontdekten we. Vooral in vakanties dagenlang dwalen door spannend en ongerept gebied.
Vanuit de Molenberg liepen we het hele eind met de broekzak gevuld met havermout of brinta gemengd met suiker. Fourage! Onderweg belden we soms ergens aan of we (water) mochten drinken. Ja, zo ging dat in die tijd (moet je nu eens mee aankomen…).
Onze ouders waarschuwden ons niet te dicht bij de oude kalkovens(?) te komen want daar zouden zich gevaarlijke “spiritusdrinkers” ophouden die niet zouden schromen -ut mets- (een mes) te gebruiken tegen ons.
Feit of fabel? Ik weet het nog steeds niet.
In het verlengde van die waarschuwing kan ik wel melden dat we daar in die dagen een moord-tijd hebben gehad!