In het begin van de vorige eeuw veranderde veel in Heerlen. Met de komst van de Oranje Nassau I groeide Heerlen in sneltreintempo van dorp naar bloeiende industriestad. In die tijd werd ook meer duidelijk dat een goede hygiëne van groot belang was voor de volksgezondheid.
Echter een eigen badkamer in huis was nog voor weinige weggelegd. Marlies Frissen herinnerd zich nog goed dat haar broers zich gingen wassen in het Badhuis (Volks- en Schoolbad) op de hoek van het Temsplein.
Familie Frissen (vader, moeder en nog 8 kinderen) verhuisde in 1966 van Tilburg naar Heerlen, omdat de vader van Marlies chef-monteur van de loodgieters was in de bouw van het De Weverziekenhuis en Welterhof. Het gezin kwam voor een jaar te wonen in de Laanderstraat in Heerlen, een groot, statig huis dat privé werd verhuurd.
Tot grote verbazing was er geen douche of bad in het huis aanwezig. Vader en Marlies’ oudere broers gingen daarom de eerste maanden 1 keer in de week op vrijdag naar het badhuis aan het Tempsplein, een groot hoekpand richting Nobelstraat. Ze moesten hun eigen handdoek en een stuk zeep meenemen. Het was alleen voor mannen toegankelijk onder het toeziend oog van een badmeester. Het gebouw voorzag destijds in acht douchecabines en twee ligbaden voor volwassenen. Aan de achterzijde lag een achthoekig badhuis met 24 douchecabines voor schoolkinderen. De badmeester woonde op de eerste verdieping.
Haar broers herinneren zich nog de lange gangen met allemaal deuren die van binnen afgesloten konden worden. “Je had dus wel je privacy. Alles was wit betegeld en je kreeg een bepaalde tijd warm water (ze weten niet meer of dat via een munt o.i.d. ging)”.
Sportfondsenbad
De jongere broertjes van Marlies gingen naar het Sportfondsenbad en herinneren zich nog dat ze dan telkens een koek mocht kopen. “Maar ze weten niet meer hoe die koeken heette. Er zat een krent in maar het was geen gevulde koek of kano”.
Marlies haar moeder en zus badderden zich thuis in de keuken. “Daar was echter nog niet eens een geiser aangesloten!” Na verloop van tijd heeft haar vader een badkamer in het huis aangelegd tot volle tevredenheid van de verhuurder natuurlijk.
Het gebouw aan de Kapelaan Berixstraat 10a werd in 1922 ontworpen door Jos Wielders. Dit eerste badhuis voor Heerlen heeft jarenlang een belangrijke functie vervuld. Nu is het verbouwd tot woning.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
Dit stuk geeft een mooi tijdsbeeld weer. Het laat ook zien hoe snel alles veranderde.
Het is ook leuk om te zien hoe het doorwerkt als meisjesnamen verdwijnen.
De vader die verhuist is nl Dhr. Jansen
Mijn ouders wisten nog dat de beheerder van het badhuis Jacobi heette met zijn achternaam.
Helemaal links op de foto staat de aannemer dhr. Heijnen uit Heerlerheide.
Architect Jos Wielders (1883-1949) uit Sittard ontwierp dit badhuis begin jaren ’20 in de vormtaal van de Amsterdamsche School. Hij had toen al in Heerlen het Bernardinuscollege aan de Akerstraat en het patronaat aan de Sittarderweg gerealiseerd. Op de foto staat hij aan de rechterkant, achter de 2e persoon op een stoel. De karakteristieke bouwkundige elementen van de Amsterdamsche School zijn helaas verdwenen.
Badmeester Hubert Jacobi was mijn opa, van mijn moederskant. Hij had tot rond 1923 in de Kur-baden in Aken gewerkt en hij was daar ook doktersassistent geweest. Wij, de kinderen Kusters, mochten begin jaren vijftig iedere week van Hoensbroek naar Heerlen fietsen en opa stopte ons dan in een bad of onder de douche. We mochten zo lang in bad blijven liggen, tot we helemaal verrimpeld waren. Heerlijk!
Opa en oma Jacobi-Spijkers ontvingen nog tot hun overlijden, begin jaren zestig, ieder jaar tal van kerstkaarten vanuit Amerika, van militairen die in de jaren 1944 en 1945 graag gebruik maakten van het badhuis.
Ik ben geboren in 1940 en ik herinner me nog dat ik als lagere school kind met mijn vader naar het badhuis ging, want er was een vrouwen en een herenkant.
Later hebben we in ons huis in de Hamerstraat 107 in een kast op de overloop een douche gebouwd.
Geachte Mevr.Verver Mientjes,
Ik heb een vraag voor U.Kent U misschien Mej. Th.de Lom de Berg Hamerstraat 59? Roepnaam Thérèse. Misschien ook wel eens gehoord van de Heerlensche Imkervereniging op Hamerstraat 13? Ik zie Uw antwoord graag op bovenstaand adres.
Zijn er ook nog foto’s van de binnenzijde en het kinderbadhuis uit die tijd ?