Twee generaties op wereldreis

Al sinds 2011 interviewen wij mensen over Heerlen van vroeger. Geregeld duiken we het archief in voor aanvullende informatie. En toch kloppen niet altijd alle feiten, juist omdat verhalen gekleurd zijn. Feiten zijn leuk, maar verhalen krijgen kleur door de saus van beleving van de verteller. Zo kon ik me ook alles voorstellen bij het verhaal dat mijn eigen vader (en zijn broers Harrie en Jo) vertelden over hun vader en over hun opa.

Tegenwoordig is een retourtje Nederland – Amerika zo geboekt en de normaalste zaak van de wereld. Echter zo’n 60 jaar geleden werd dit nog gezien als een echte wereldreis. Vlak na Tweede wereldoorlog was het maar voor een enkeling weggelegd om toen al per vliegtuig “de grote plas” over te steken. Degene die toen naar het “beloofde land” gingen, gingen per boot; de Holland-Amerika lijn.

Trouwen met een soldaat
Mijn vader komt uit een gezin van 4 kinderen. Bij zijn vader (Piet) waren ook – voor die tijd uitzonderlijk – ook maar vier kinderen. Cor, Miets, Pieta en Piet. Piet zou later trouwen met een vriendin van zijn zus Pieta, Sofie. En Pieta, zou trouwen met een soldaat. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Frank LaRocca – met Italiaanse roots – met het Amerikaanse leger aangekomen in Heerlen. Hier leerde hij – zoals zoveel militairen die tijd – na de bevrijding een Heerlens meisje kennen. In zijn geval Pieta. Na geen al te lange tijd sloeg de vonk der mate over dat Pieta besloot om met Frank mee te gaan naar Amerika.

Reden voor haar vader om eind jaren ’50 eens een bezoek te brengen aan Amerika. Een tante van kennissen toen der tijd had een reisbureau van de Holland-Amerika Lijn. “Het reisbureau lag in Heerlen en was gevestigd tegenover waar momenteel het afhaalcentrum van Mediamarkt is (2013 red.)”. De reis werd destijds gemaakt per boot. Mijn overgrootvader vertrok uit Rotterdam. Een enkele reis naar New York duurde ‘slechts’ 3 weken.

Broer Piet (mijn opa) volgde zo’n 10 jaar later. In 1967 kocht hij zijn tickets bij Reisbureau Lissone-Lindeman aan de Gasthuisstraat en vloog via Beek/Schiphol, Schiphol/New York en van New York naar Chicago, daar waar zijn zus Pieta woonde.

In die jaren was de toelating van bezoekers buiten Amerika al streng. Zo moest Piet van te voren aangeven dat hij een vaste baan had in de Limburgse mijnen, dat zijn verblijf in Amerika slechts 3 weken bedroeg en dat hij ook na zijn bezoek kon blijven werken in de mijnen.

Na de behouden aankomst geen berichtje via Whatsapp of sms. De postbode van de PTT kwam persoonlijk (op de bromfiets) een telegram afgeven aan de deur bij de – in spanning verkerende – echtgenote Sofie en haar kinderen. “Alles oke, Piet”, luidde de korte, maar duidelijke tekst. Kort; want iedere letter kostte geld en de reis alleen al had een groot deel opgeslorpt van de moeizaam – in de mijn- vergaarde spaarcentjes.

Koffers kwijt
Bij aankomst in Chicago (destijds het drukste vliegveld ter wereld), waren de koffers van mijn opa Piet zoek geraakt. Na heel wat papieren lijsten doorgewerkt te hebben en heel wat zoekwerk van het luchthavenpersoneel werd Piet te verstaan gegeven dat hij er ernstig rekening mee moest houden dat de koffers niet meer gevonden zouden worden. Het bezoek van Piet aan zijn zus begon dus met een grote tegenvaller. Echter honderden meters verderop het vliegveld zag mijn opa een uur later tot zijn grote verbazing zijn koffers op een bagageband van een andere vliegmaatschappij langskomen. Hij had de bekende speld in de hooiberg bij toeval gevonden.

Bij terugkomst had Piet een bandrecordertje mee met ingesproken van zijn zus Pieta, herinnerd mijn oom (Harrie) zich nog goed. “Voor die tijd onvoorstelbaar”.

In de jaren die volgde was er niet altijd geld om de grote reis te betalen. Maar ook ik kan me nog vaag een bezoek herinneren van Tante Pieta bij ons thuis in Nederland. Met grote ogen luisterde je dan naar de verhalen. Als kind was het natuurlijk geweldi om ook cadeautjes uit te pakken, “helemaal” uit Amerika, al weet ik nu niet meer wat ik kreeg. Zoals ik begon, herinneringen blijven mooi maar gekleurd (en daarom weer mooi).