Bron: Vici.org | Romeins verleden in de buurt van Heerlen

Peutingerkaart opgenomen op de werelderfgoedlijst van Unesco

In de (Romeinse) tijd toen er nog geen Google Maps of TomTom was, moest men reizen met aanwijzingen van de plaatselijke bevolking en wegwijsbordjes. Er waren natuurlijk wel al kaarten van de omgeving, alleen waren die nog geen gemeengoed. De Tabula Peutingeriana, oftewel de Peutingerkaart, is onlangs (2014 red.) opgenomen op de werelderfgoedlijst van Unesco.

De kaart is een kopie van een Romeinse reiskaart uit de 3e tot 4e eeuw. Deze kaart beslaat een gebied van Groot-Brittannië, Spanje en Noord-Afrika in het westen tot de Ganges rivier in het oosten (3).

Bron: Hs-augsburg.de | Peutinger kaart detail
Bron: Hs-augsburg.de | Peutinger kaart detail

Die kaart, die is vernoemd naar de geleerde en monnik Konrad Peutinger (1465-1547), die originele Romeinse kaart in 1508 erfde en daar kopieën van maakte, heeft de vorm van het antieke boek: de papyrusrol (2). Om de wereld hierop te tekenen was het nodig het kaartbeeld in de richting Oost-West uit te rekken en in de richting Noord-Zuid samen te persen. De smalle beschikbare ruimte leidde tot sterke vertekening; toch zijn hier en daar nog elementen van de veel betere verhoudingen van het origineel bewaard gebleven, bv. in de tekening van Italië, Istrië en Griekenland. De kaart moet dan ook niet gezien worden als een 1 op 1 kopie van een gedeelte van Europa uit die tijd, maar meer als een voorloper van een metrokaart.

Bron: Hs-augsburg.de | Peutinger kaart detail
Bron: Hs-augsburg.de | Peutinger kaart detail

Van origine was de rol perkament samengesteld uit 12 bladen van ongeveer 38 cm hoog, elk 59 tot 65 cm lang, met een totale lengte van 6,82 m. Het eerste blad, met daarop het Iberisch Schiereiland en de Britse eilanden is verloren gegaan, waardoor er nog maar 11 bladen resteren. De kaart telt ca. 3300 plaatsnamen; daarbij komen ca. 600 namen van rivieren, meren, bergen, eilanden en zeeën. De kaart is dan ook van groot belang voor onze kennis van de antieke geografie (4).

Heerlen
Interessant voor Heerlen is dat Heerlen hier ook al op genoemd is. Wel is waar onder de naam Cortovallio. Volgens hedendaagse inzichten (2014 red.) zou de Romeinse naam die de afgelopen eeuwen gehanteerd is (Coriovallum), een spelfout zijn en had het moeten zijn Cortovallum. Het betekent dan “versterkte hof”. De uitgang vallum duidt op een gunstig gelegen versterking of legerplaats (1).

Meer Romeins verleden in de buurt van Heerlen
Bekijk hier online het Romeins verleden in de buurt van Heerlen >

Bron: Vici.org | Romeins verleden in de buurt van Heerlen
Bron: Vici.org | Romeins verleden in de buurt van Heerlen

Maurice van Opdorp

Maurice was oprichter en hoofdredacteur van de website Heerlenvertelt.nl. Als Heerlenaar schreef Maurice regelmatig ook zelf mee aan de verhalen van Heerlen Vertelt. Op 10 mei 2015 is Maurice overleden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.