Welten telt enkele oorlogsslachtoffers. De plaatselijke heemkundevereniging heeft getracht hun levensgeschiedenis in kaart te brengen. Veel aandacht werd besteed aan de lotgevallen van Leo Vinken en Jozef Luja (1924-1945). Leo en Jozef werden door de Duitsers gearresteerd. Beiden kwamen uiteindelijk in concentratiekamp Neuengamme terecht. Leo stierf in Neuengamme, Jozef in Cloppenburg.
Gerard Joseph (Jozef) Luja werd op 27 januari 1924 in Simpelveld geboren. Hij had één oudere zus: Anna. De ouders Luja-Meertens hadden een brood- en banketbakkerij met winkel aan de Weltertuinstraat te Welten. Jozef werd bakkersknecht. In 1941 behaalde hij het middenstandsdiploma. In 1943 werd hem van rechtswege toestemming verleend zelfstandig een bakkersbedrijf te leiden.
Op 20 augustus 1944 werd Jozef wegens werkweigering door Duitse militairen gearresteerd. Hij zou verraden zijn. Op het politiebureau aan de Akerstraat werd hij ingesloten. Op 26 augustus 1944 werd hij in Kamp Amersfoort ingeschreven: gevangenennummer 5839. Op 8 september 1944 vertrok hij naar kamp Neuengamme, nabij Hamburg (Duitsland). Begin 1945 kwam hij in buitenkamp Dalum terecht, een kamp vlakbij de Nederlandse grens. Aldaar moest hij tankwallen graven ter verdediging tegen oprukkende geallieerde troepen.
Wegens de snelle opmars van Canadese militairen werd kamp Dalum op 24 maart 1945 ijlings ontruimd. Jozef en andere gevangenen vertrokken te voet naar vliegveld Cloppenburg. Op 1 april werd Cloppenburg bereikt. Jozef stierf op of omstreeks 1 april in of nabij Cloppenburg. Hij zou niet (meer) in staat zijn geweest te lopen. Wellicht was hij totaal uitgeput. Of hij doodgeschoten is, is niet bekend. Hij zou in een massagraf liggen. Waar is niet bekend.
Lange tijd wisten de ouders Luja niet wat er met zoon Jozef gebeurd was. Waarzeggers werden ingeschakeld om inlichtingen te verkrijgen. Later ontvingen de ouders een brief van het Nederlandsche Roode Kruis. Hierin werd medegedeeld dat Jozef tijdens transport tussen kamp Dalum en Cloppenburg overleden was, niet eerder dan 24 maart 1945, doch uiterlijk op 1 april 1945.
Jozef werd op de Erelijst voor Gevallenen 1940-1945 geplaatst. Zijn officiële sterfdatum is Paaszondag 1 april 1945. Op de grafsteen van zijn ouders op het kerkhof in Welten staan ook zijn naam, geboorte- en sterfdatum vermeld.
Over Jozef Luja en andere Weltense oorlogsslachtoffers heeft Heemkundevereniging Welten-Benzenrade een boekje geschreven. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Heemkundevereniging Welten-Benzenrade (heemkundeweltenbenzenrade@
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
L.S.,
Van de hand van Wiel Beijer verscheen op woensdag 13 augustus jongstleden een artikel in het Limburgs Dagblad over de lotgevallen van Jozef Luja en Leo Vinken. Dit artikel is getiteld ‘Het verdriet van Welten’.
Naar aanleiding van dit artikel heeft Heemkundevereniging Welten-Benzenrade vele positieve, soms zeer emotionele reacties mogen ontvangen. Duidelijk is dat het oorlogsverleden bij veel oudere Heerlenaren nog steeds sterk leeft!
Marcel Krutzen, Heemkundevereniging Welten-Benzenrade
ONTHULLING EN INZEGENING HERDENKINGSPLAQUETTE OORLOGSSLACHTOFFERS WELTEN OP 18 OKTOBER 2014
Welten telt vijf oorlogsslachtoffers: Karel van Berckel, Jozef Luja, Leo Vinken, Harrie Simons en Hub Weerts. Karel, Jozef en Leo kwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog om het leven, Harrie en Hub tijdens de koloniale oorlog in voormalig Nederlands-Indië (Indonesië). Op zondag 18 oktober aanstaande zal om 15.00 uur een plaquette te hunner nagedachtenis onthuld en ingezegend worden. Plaats van handeling is de hoofdingang van de Martinuskerk aan de Weltertuijnstraat te Welten.
Heemkundevereniging Welten-Benzenrade
Meneer Krutzen, wilt u zich wel houden aan de feiten ? De Politionele acties in het huidige Indonesië waren en zijn geen koloniale oorlog. De acties na de oorlog waren bedoeld om Indie te zuiveren van de Japanners. Koningin Wilhelmina had in de oorlogsjaren al afgekondigd dat Indie na de oorlog zelfbeschikkingsrecht zou gaan krijgen, eerst onder de vlag van Nederland en later na een aantal overgangsjaren volledige zelfstandigheid. U beledigd, waarschijnlijk zonder die bedoeling maar wel door onwetendheid zeer veel veteranen en nabestaanden.
Mijnheer Bert, welke geschiedenisboeken leest U ?
Ooit gehoord van kapitein Westerling en zijn korps Speciale Troepen?
Hoe is het mogelijk dat er zo veel jaren na de politionele acties nog altijd mensen zijn die de koloniale oorlog ontkennen…..
Beste Bill, Kapitein Westerling ken ik vanuit de eerste hand. Mijn grootvader heeft als 1e Luitenant rechtstreeks onder Kapitein Westerling gediend. Mijn grootvader kwam terug als de hoogst gedecoreerde militair ooit in Limburg en is zelfs nu nog Limburgs hoogst gedecoreerde militair ( oa Bronzen Leeuw ).
Mijn grootvader was opvallend eerlijk over zijn ‘heldendaden’, tussen haakjes, want zelf beschouwde hij zijn daden niet als heldendaden. Sterker nog, hij was het met zeer veel criticasters eens over wat er in Indië was gebeurd en dat dit niet goed was.
Hij was zelfs enigszins verbitterd over de politiek die hem en vele andere Limburgsche jongens misbruikt hadden. Want zij waren geronseld onder het mom dat Indië gezuiverd diende te worden van de Japanners en niets anders. Dat dit anders is gelopen en dat daar dingen zijn gebeurd (ik ontken deze dus niet ) die zachtjes gezegd tegen het oorlogsrecht indruisten, dat is een geheel ander verhaal.
Deze oorlog was geen koloniale oorlog in de zin van het woord.
Ik wil u, indien u daar behoefte aan heeft, gaarne bij mij thuis uitnodigen. Ik zal u boeken laten zien, documenten tonen, waaronder officiële, ook zal ik u de rede van Koningin Wilhelmina, gehouden te Londen over Indië en wat er mee moest gebeuren na de oorlog. Dit zal uw beeld van deze (onverkwikkelijke) oorlog veranderen. In elk geval zult u pet afnemen voor een Indië-veteraan als u hem tegen komt. Zij zijn niet degenen die u met een boos gezicht moet aankijken, die blik kunt u beter bewaren voor de lui die veilig achterbleven in Den Haag en de bevelen per telegram de plas overzonden.
Bert, je verhaal werpt een heel ander licht op de zaak. Ik heb zeker respect voor oud-Indië strijders, als oud commando uit begin 60er
jaren heb ik nog veel leden van het Korps Speciale Troepen in mijn diensttijd leren kennen. Zelfs Westerling zelf heb ik nog ontmoet op de commandoreunie van 1982.
Ik besef ook heel goed dat de veteranen zich in de steek gelaten voelden door de politici en men moet m.i. het optreden van de militairen ook bezien in het licht van de net afgelopen tweede wereldoorlog. Of het wel of niet om een koloniale oorlog ging blijft een kwestie van interpretatie.