Witness Seminar drugsbeleid in Heerlen

Samen met de Open Universiteit en het Nederlands Mijnmuseum organiseert Maurice Hermans op donderdag 6 februari 2025 een Open Sessie Witness Seminar over de Heerlense harddrugs problematiek in de jaren zeventig, tachtig en negentig. Deze sessie is een opmaat naar een groter Witness Seminar, dat in oktober 2025 moet plaatsvinden in Heerlen. Het doel van deze gratis bijeenkomst is ideeën en wensen voor samenwerking in kaart te brengen, zodat het Witness Seminar in oktober breed gedragen wordt. Een Witness Seminar is een vorm van mondelinge geschiedenis, (oral history), waarbij een groep ooggetuigen onder leiding van een gespreksleider gezamenlijk herinneringen ophaalt aan een historische periode of gebeurtenis. Op die manier wordt er ook gezamenlijk een nieuwe historische bron gecreëerd.

Eerder heb ik als onderzoeker naar de geschiedenis van het Nederlandse drugsbeleid in de 20e eeuw een Witness Seminar georganiseerd in Heerlen om een aantal lacunes in mijn eigen onderzoek op te vullen. Dit Witness Seminar vond plaats op 6 september 2019. We brachten zo’n vijftien ooggetuigen uit Heerlen bijeen om over de stad in relatie tot drugs te praten. Een ‘ooggetuige’ kon iemand zijn die in de jaren zeventig tot en met de eeuwwisseling actief was in een wijkvereniging, als gemeenteraadslid, politieagent, werkzaam in de verslavingszorg, straat – en jongerenwerk, of andere hulpverleningsorganisaties. Maar het kon ook een (voormalig) drugsgebruiker of een buurtbewoner zijn die dagelijks veel mee te maken had met drugsgebruik en/of drugsoverlast en de veranderingen in de stad als gevolg daarvan goed in de gaten had gehouden. De bijeenkomst was verdeeld in drie delen rond de brede thema’s drugsgebruik, drugshandel- en bestrijding, en drugsbeleid, met Maurice Hermans als gespreksleider en voorzitter.

Uiteindelijk verdedigde ik in april 2024 mijn proefschrift Regulating Paradise over de geschiedenis van lokaal drugsbeleid waar naast Heerlen ook de geschiedenissen van Amsterdam en Arnhem centraal stonden.

Die drie steden tezamen lieten zien dat het Nederlandse drugsbeleid vooral vanuit de steden bottom-up werd georganiseerd en dat dit beleid vervolgens op het nationale politieke niveau werd overgenomen. Het lokale drugsbeleid was vaak een reactie op ontstane druggerelateerde overlast die niet langer met enkel politie-inzet of beperkte verslavingszorg opgelost kon worden. Harm-reduction maatregelen zoals methadonverstrekking, spuitenruilprogramma’s, drugsgebruikersruimtes, maar ook tippelzones, waren antwoord op deze problematiek. Met de invoering van dit soort maatregelen kreeg het Nederlandse drugsbeleid uiteindelijk een tolerant imago in het buitenland. Op het lokale niveau zien we echter dat de invoering van dit soort maatregelen een lokale pragmatische oplossing vormden in plaats van dat ze voortkwamen uit een nationale tolerante visie op drugs die het beleid zogenaamd vormgaf.

Het Witness Seminar van 2019 leverde voor mij veel informatie op om op verder te bouwen. Archiefstukken uit de jaren tachtig en negentig zijn vaak nog beperkt inzichtbaar omdat nog niet alles is overgedragen aan het regionale archief of  omdat de stukken nog niet doorzoekbaar is gemaakt. Bovendien is de dagelijkse realiteit niet altijd terug te vinden in soms saaie papieren beleidsstukken. Het Witness Seminar vulde daarmee echt een lacune op voor mijn onderzoek. Allereerst kwamen er verhalen over de dagelijkse praktijk naar boven die ik niet terug kon vinden in krantenartikelen en archiefstukken. Zo kwam tijdens het vorige seminar bijvoorbeeld ter sprake hoe er door de opkomst van basecoke gebruik begin jaren negentig een totaal nieuwe sfeer ontstond onder de toenmalige heroïnegebruikers.. Heerlen bleek van de drie onderzochte steden steeds als laatste te grijpen naar harm reduction maatregelen als oplossing voor de drugsproblematiek. Dit was deels lange tijd door de wat conservatieve politieke samenstelling van het stadsbestuur te verklaren, maar had ook te maken met langslepende naweeën van het sluiten van de mijnen. Heerlen was en is in allerlei culturele opzichten een kosmopolitische stad, zonder vaak de slagkracht te hebben van de grotere steden in Nederland. Ook dit werd tijdens het laatste seminar goed duidelijk. De middag in 2019 was echter te kort om het hele verhaal over Heerlen te vertellen. Hoe kwam de heroïne bijvoorbeeld naar Heerlen? Hoewel veel vingers wijzen naar de AFCENT is er over dit soort mythes nog niet alles gezegd.

Het verhaal van Heerlen droeg bij aan een beter beeld van de ontwikkeling van drugsbeleid in Nederland, waarin Heerlen een bijzondere stad bleek. Het proefschrift gaat echter niet alleen in op de geschiedenis van de stad Heerlen. Er valt echter nog veel meer te zeggen over deze geschiedenis in Heerlen, juist voor Heerlen zelf. Daarom is het juist van belang dat er een nieuwe grotere sessie komt waarmee Heerlen bij kan dragen aan het schrijven van haar eigen geschiedenis. Waar ik in mijn proefschrift vooral oog had voor de politieke beleidskant, kunnen de persoonlijke ervaringen en stedelijke details in zo’n nieuw Witness Seminar nog meer naar de voorgrond komen.

U bent van harte uitgenodigd voor de opmaat: de Open Sessie Witness

 

Seminar op donderdag 6 februari 2025 vanaf 14.30u in het Nederlands Mijnmuseum. Deel deze informatie, mocht u iemand kennen die iets kan bijdragen aan het Witness Seminar. De organisatie verzoekt vriendelijk om uw RSVP via dit formulier >

Meer achtergrond vindt u hier: https://www.heerlen.nl/open-sessie-witness-seminar

Ingezonden verhaal

Als lezer van HeerlenVertelt.nl zal het vaak voorkomen dat u gebeurtenissen, locaties of gebouwen herkent. Wanneer u graag zelf een verhaal hierover wilt schrijven en insturen kan dit natuurlijk!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.