Bron: Heerlenvertelt.nl | Dhr. Winants

Boekhandel Winants: na 70 jaar nog altijd een begrip

Zolang als winkelend Heerlen zich al herinnert, staat er die ene, rotsvaste boekhandel: Winants. Sinds het begin van haar bestaan in 1939 is het een bekendheid, en is de boekhandel voor vele mensen een begrip in de Heerlense samenleving. Hoewel de zaak niet meer hetzelfde oogt als in haar beginjaren, en zeker met haar tijd meegaat, is Winants ondanks alles gewoon en normaal ‘Winants’ gebleven. “We gooiden niet om 12 uur ’s nachts de deuren open als er toevallig een nieuw Harry Potter boek verscheen,” aldus de huidige eigenaar van de zaak.

Wij van HeerlenVertelt vroegen de zoon van oprichter Winants, tegenwoordig de eigenaar van deze boekhandel, om onder het genot van een bakje koffie eens te praten over dit Heerlense begrip. Wim Winants was zelfs zo vriendelijk om ons tijdens werktijd – op de locatie zelf aan de Raadhuisstraat – het een en ander te vertellen. Met een mooi portret aan de buitengevel dat herinnert aan de oprichter van de boekhandel – de heer Winants – is het pand een bekende locatie in Heerlen.

“Mijn vader heeft de winkel in 1939 geopend”, zo begint Winants zijn verhaal. “Destijds nog op een andere locatie, het werd namelijk geopend aan de Geleenstraat”.
De boekhandel blijkt zelfs meerdere locaties te hebben gehad, waarvan de huidige locatie alweer de derde is. In 1953 – een dag na de geboorte van Wim Winants – verhuisde de zaak naar de huidige locatie. Deze locatie was toen nog een winkel met een woonhuis. Jaren later, in 1981 weet Winants nog verder uit te breiden, werd het toenmalige winkelpand verbouwd. De zaak werd toen groter, omdat er van twee winkels, één grote gemaakt werd.

Als men de huidige winkel binnenkomt, wordt men vrijwel meteen verrast door het grote aanbod aan boeken dat men te zien krijgt. Met een groot assortiment, dat verspreid is over verschillende verdiepingen, oogt de boekhandel als een gezellige locatie voor de klant. Zittend aan de tafel op het bovenste niveau van de winkel, heeft Wim Winants nog levendige verhalen over de beginjaren die hij van zijn vader kreeg te horen: “Mijn vader is ooit op de fiets begonnen. Met een kantoortje in de oude Oliemolen, bezorgde hij boeken op de fiets en leverde zo bij mensen aan huis. Daarna is hij de winkel begonnen.”

Wat veel (jongere) Heerlenaren echter niet weten, is dat vòòr de jaren ’80, de boekhandel niet enkel winkel, maar ook een soort uitgeverij was. Geregeld werden er boeken uitgegeven onder de naam Winants. Zo is er een fraai historisch uitgedost Limburgs gedenkboek van 128 pagina’s, ‘Limburg onder De Gouden Oranjezon’, dat in 1948 werd uitgegeven bij gelegenheid van het gouden regeringsjubileum van Hare Majesteit Wilhelmina.

Bron: Gebr. Simons

In de jaren ’80 is er nog een uitgave over de Brandweer van Heerlen verschenen, dat een van de laatste uitgaves van Winants betrof.  “Uitgaves werden dan in de boekhandel zelf voorbereid,” legt Winants uit. Er werd uiteraard niet zelf gedrukt of geschreven: “In de boekhandel werd er gepraat met uitgevers en schrijvers. Het uitgeven van een boek vergt wel wat. Het brengt uiteraard ook de nodige risico’s met zich mee. Nadat alles besproken was, en je een boek daadwerkelijk had uitgebracht, moest je maar zien wat er van verkocht werd…”

Toen voor Winants de winkel zelf steeds belangrijker werd, raakte de uitgeversactiviteiten steeds meer naar de achtergrond en kreeg de winkel zoals we die nu kennen steeds meer de huidige vorm. De winkel heeft de loop van de 20e eeuw altijd goed weten te doorstaan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er geen bijzondere ontwikkelingen te melden in de boekhandel. “Hoewel dat vóór mijn tijd is,” zegt Winants, “weet ik dat het wel een tijdje een stuk rustiger geweest is toen”. De boekhandel is desondanks gewoon door blijven draaien. Het heeft relatief weinig last gehad van de eisen en de censuur die de bezetters in ons land in veel andere gevallen wel oplegden. “Tja, je moest wel goed opletten wat je in de winkel had liggen, dat wel.”

Bron: Heerlenvertelt.nl | Dhr. Winants
Bron: Heerlenvertelt.nl | Dhr. Winants

Dan was er uiteraard ook nog de komst van de Mijnindustrie in Heerlen. Vooral de sluiting van de mijnen in Limburg, zo weet Winants te melden, heeft zeker wel gevolgen gehad voor de boekhandel.  Met het verdwijnen van deze industrie veranderde er uiteraard veel voor Heerlen en de boekhandel. “Maar aan de andere kant kwamen er juist ook kantoren naar Heerlen toe, zoals het CBS.” Dus wat dat betreft werd het vertrek van de Industrie ook wel weer gecompenseerd.
“En bedenk”, zo voegt Winants er aan toe “mijnwerkers lazen niet zo veel. Veel mensen die hier naar toe [Heerlen, red.] kwamen, via het ABP en het CBS, die lazen wel degelijk veel”.

Initiatiefrijk is de boekhandel ook wel te noemen. Zo is er de samenwerking met het Atrium MC in Heerlen. In 1968 is Winants een kleine shop begonnen, samen met het ziekenhuis, iets dat men nu als de ‘Atrium Gift Shop’ kent. Er is destijds een ‘filiaaltje’ in het ziekenhuis geopend, en dit is een initiatief van Winants geweest. “Van tevoren was daar nog niets.” Uiteindelijk heeft het Atrium binnen de nieuwbouw van het ziekenhuis een winkeltje met een postkantoor in het ziekenhuis geopend. “Officieel ben ik dan ook nog beëdigd postbeambte”, grapt Winants.

Op de vraag of er – met bijvoorbeeld de komst van een boekhandel in het Corio Center – de concurrentie in het huidige tijdperk groot is voor Winants, wordt vrij koeltjes gereageerd: “Nou, concurrentie is er altijd geweest. Er is wel weer andere concurrentie dan vroeger. Concurrenten voor Winants komen en gaan. Maar wat dat betreft is er vrij weinig verschil met vroeger.” Wat bijdraagt aan de sterke positie van Winants ten opzichte van andere boekenwinkels in de omgeving, is dat de boekhandel sinds het begin van haar bestaan een bekendheid geweest is, en voor veel mensen gewoonweg een begrip.

Toch ontkomt ook een historisch sterk gewortelde naam als Winants niet aan de moderne tijdsgeest. Als we het over concurrenten hebben, “hebben we meer last van moderne ontwikkelingen als de website Bol.com [waarop men boeken kan bestellen via internet, red.] dan de regionale concurrenten.”

Bron: Heerlenvertelt.nl | Boekhandel Winants anno januari 2010
Bron: Heerlenvertelt.nl | Boekhandel Winants anno januari 2010

Winants heeft hier wel op ingesprongen, door klanten de mogelijkheid te bieden ook boeken via de Winants-website te laten bestellen, en de boeken thuis te bezorgen: “De volgende dag heb je je bestelling binnen”. In dat opzicht gaat Winants zeker mee met zijn tijd, en zorgt ervoor dat trouwe bezoekers van de winkel, minder snel de overstap naar Bol.com maken. Thuis laten bezorgen is toch een stukje service dat de boekhandel de klant wil bieden. “Door met  leveranciers en partners te overleggen, weten we hier binnen een ‘gewone boekhandel’ als Winants ook dergelijke moderne mogelijkheden te bieden.” Voor de oudere Heerlenaar, die toch nog graag dat persoonlijk stukje contact houdt, is er ook een tussenvorm: via de website van Winants bestellen, en het boek dan toch even in de boekhandel zelf ophalen.

Met je tijd meegaan is, zelfs voor de dik zeventig jaar oude boekhandel, onvermijdelijke. Maar dat betekent niet dat de boekhandel met alle ‘hypes’ meewaait. Stel er verschijnt een nieuw, lang verwacht boek. Staan er in Heerlen dan ook horden mensen voor de deur rond middernacht, zoals we dat in afgelopen jaren wel eens met de uiterst populaire Harry Potter boeken zagen?
“Nou, nee, dat is meer iets voor in de grotere steden”, zo vertelt Winants. “We gaan om 12 uur ’s nachts heus niet de deuren open gooien in zo’n geval. Maar aan de andere kant, gaan we wel een uurtje eerder open als mensen om half 9 al voor de deur staan.”

Winants gaat met z’n tijd mee, maar het hoeft nou ook weer niet tè gek te worden. En ook al gaat meneer Winants niet meer zoals in de jaren ’30 op de fiets te werk langs alle huizen, ondanks alles is dit Heerlense begrip nog altijd dicht bij zichzelf gebleven. Laten we hopen dat dit nog vele jaren het geval mag zijn.

Toelichting:
Dit verhaal is twee maanden voor het nieuws over het faillissement van Boekhandel Wintants gepubliceerd (maart 2010 red.). Vandaar dat sommige onderdelen van het verhaal van een ander perspectief uit gaan. Na het faillissement van Boekhandel Wintants in maart 2010, heeft de winkel enkele maanden haar deuren niet geopend.  Vanaf de zomer kunnen Heerlenaren echter weer terecht in een boekhandel aan de Raadhuisstraat. Het pand is overgenomen en de Boekhandel is nu te bezoeken onder de naam: “Bij het RaetHuys”.

Frank

Frank van Opdorp (1985) is onder andere schrijver, media-cultuurwetenschapper, bedrijfsjournalist en communicatieadviseur. Bij Heerlen Vertelt vervult hij de rol van hoofdredacteur. Frank studeerde in 2009 af aan de Universiteit van Maastricht, waar hij zijn Masterdiploma Cultuur- en Wetenschapstudies behaalde met een specialisatie in politieke cultuur. Een jaar daarvoor behaalde hij op dezelfde plek zijn Bachelor Cultuurwetenschappen (2008) met een specialisatie in Media-cultuur. Na de ervaring die hij tijdens zijn studie opdeed, met onder andere stages bij de Provincie Limburg en L1 Radio-Televisie, werkte hij een jaar bij de gemeente Meerssen als communicatieadviseur en persvoorlichter. Momenteel werkt hij al ruim tien jaar op de afdeling Communicatie & Marketing van Zuyderland (voorheen Atrium en Orbis). De Heerlense cultuur, samenleving en geschiedenis (en breder gezien ook die van Parkstad) heeft altijd zijn aandacht gehad en mede dit heeft er eind 2009 / begin 2010 toe geleid dat hij samen met initiatiefnemer Maurice van Opdorp Heerlen Vertelt inhoudelijk vorm gaf. Na het overlijden van Maurice, nam Frank de rol van hoofdredacteur op zich, in het bestuur dat momenteel verder bestaat uit voorzitter Michel Lemaire, penningmeester Jeroen Postma en secretaris Pim Odekerken. Buiten zijn grote interesse voor cultuur, actualiteit en media, houdt hij zich in zijn vrije uurtjes ook bezig met design, film, voetbal, hardlopen, schrijven, muziek maken met zijn band en fotografie.

7 gedachten over “Boekhandel Winants: na 70 jaar nog altijd een begrip”

  1. Helaas, na 71 jaar komt er een einde aan.
    Las het deze week in de krant. Jammer genoeg failliet.
    Hopelijk kunnen ze een doorstart maken.
    Zou toch jammer zijn voor Heerlen.

  2. De zaak van Winants is in mijn herinnering kort voor W.O. II als een verzameling boekenstalletjes gestart binnen het warenhuis HAWEKO in de Geleenstraat (nr. 18). In dit pand is momenteel een Italiaans restaurant gevestigd – Il Castello. Dhr. Chrit Winants werd op die plek geruime tijd geassisteerd door dhr. Mens. Na enkele jaren is hij naar de plek verhuisd waar de winkel nog steeds gevestigd is, zij het dan in een volkomen nieuw pand dan daar eerst gestaan heeft. In de jaren 50 heeft de bekende Vlaamse dichter Wies Moens enkele jaren als winkelchef gediend. In de oude zaak hebben de eerste bijeenkomsten van Galerie Zuid plaatsgevonden.

  3. Ook ik heb zeer goede herinneringen aan de Boekhandel Winants. Zowel aan de vader als de zoon. Mijn echtgenote (overl. 2000) was dichteres en zocht na haar vijfde uitgave een nieuwe uitgever en Paul Haimon gaf haar de tip om met dhr Winants sr. (1984) contact op te nemen. Deze was direct bereid dit te doen en gaf de bundel gedichten ´Dit is´ uit. Deze bundel werd in een volle zaak gepresenteerd door Jacques Kersten en er werden enkele gedichten voor gedragen door Els Eymael.
    In 1997 werd door Dhr Wim Winants de dichtbundel van mijn echtgenote ´Ontmoeting´ uitgegeven.
    In de zaak was ook een aparte afdeling ingericht voor Limburgse schrijvers!
    Ik vind het een groot verlies voor Heerlen dat de zaak Winants er niet meer is.
    Nogmaals mijn dank aan vader en zoon Winants.
    Wim Balijon.

  4. Mijn herinnering met Winants boekhandel gaat terug tot de periode 1950. Als kind kwam ik regelmatig in de winkel vooral als er een nieuw stripboek bv een nieuwe Kuifje uit was. Ik had geen geld om een boek te kopen. Maar dhr Winants en/of Moens vonden het goed dat ik in een hoekje de boeken las en stuurde mij en ook andere kinderen niet weg. In tegendeel: op gezette tijden werd voor de kinderen uit de buurt gratis films gedraaid in een aparte ruimte( magazijn?). Dit was in de tijd voordat de winkels in de raadhuisstraat gebouwd waren. Hulde voor deze houding die mijn liefde voor boeken en lezen gestimuleerd heeft.

  5. In 1950 startte uitgeverij Winants een boekenserie onder de naam Boekenwagen-serie, waar je op kon inschrijven. Daarin werd o.a. uitgegeven de roman Volk van Vazalt van de toen niet onbekende schrijfster Dignate Robbertz. Ik ben benieuwd wie de uitgever was. Wies Moens misschien? En hoe lang de serie heeft gelopen.
    Wim Hazeu, biograaf, te Baarn.

  6. Beste Wim

    Uitgever van het boek “Volk van Bazalt” was Helicon NV Antwerpen

    Op de voorzijde staat druiventrossen rond een stok met daaronder
    letters H.B.C.

    Het boek was no 16 in de reeks HELICON BOEKENCLUB

  7. Ter Aanvulling :Het boek “GEERTRUI DE HEKS VAN VEERE ” eveneens van Dignate Robbertz is wel uitgegeven door UITGEGEVERIJ WINANTS HEERLEN
    Het boek werd o.m. verkocht bij boekhandel Rutten Akerstraat 48,Heerlen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.