Herinneringen aan de Voedvrouwenschool uit de 20e eeuw

De Vroedvrouwenschool in Heerlen was sinds 1913 een plek waar veel leven het daglicht zag en herinneringen voor het leven werden gevormd. In dit verhaal halen o.a. Bob Steenaert, Els de Hoog-Sars, Peter Crombach, Marianne Schoen en Annie Aarts herinneringen op.

Bob vertelt: “Toen ik 3 jaar geleden met prepensioen ging (vut was al in 2001 afgeschaft), kregen ik en mijn vrouw van mijn pensioenfonds een midweek aangeboden met informatie e.d. over mijn komende (pre)pensioen. Ik werkte bij Dagblad De Limburger en twee oudcollega die 4 jaar eerder met vroegpensioen waren gegaan stonden ook op de deelnemerslijst. Hen trof ik dus later aan in ons luxe (kasteel)hotel. Veel werd bij mooi weer buiten in het park gedaan. Er volgde ook een soort kringgesprek. Waar we hadden gewerkt, wat voor werk we hadden gedaan, waar we woonden, familieomstandigheden enz. Toen een van mijn collega’s zich moest voorstellen  was hij trots op zijn Maastrichtenaarschap, maar ging het over zijn geboorteplaats, dan werd het plotseling even erg moeilijk. En ja, wat bleek? Mijn collega was geboren in Heerlen, op de Vroedvrouwenschool. Dus niks pur sang Maastrichtenaar!”

 

Bron: Rijckheyt.nl | Bekkerweg. Binnenkomst van de bevrijders in Heerlen op 17 september 1944.

De bevrijding
Bovenstaande omschrijving is een van de vele anekdotes die aangeeft dat er meer mensen geboren zijn, of gewerkt of gewoond hebben in de Vroedvrouwenschool, dan dat de meeste Heerlenaren van elkaar weten. De Vroedvrouwenschool heeft in de 20e eeuw dan ook wel heel wat meegemaakt. De heer Steenaert citeert uit: ‘Ontmoeting met de bevrijding’ van Piet Baghus:
“Het was 17.20 toen de eerste Amerikaanse tanks over de Bekkerweg, Heerlen binnenrolde. In de toren van de tanks stond William Virgin, hij was daarmee de officieel de eerste Amerikaan die Heerlen kwam bevrijden. Achter hem kwamen de infanteristen van het 1e Bataljon, 119e Regiment en het lag niet in de bedoeling dat zij zich zouden terugtrekken. Bepaald indrukwekkend waren de Amerikanen niet, maar dat kon toch niet verhinderen dat er nu volop en zonder aarzeling werd gevlagd. De in de Vroedvrouwenschool ondergedoken burgemeester Van Grunsdven kwam 17 september 1944 al om 16.00 uur uit zijn schuilplaats en werd hem door het Provisoir gemeld dat de bevrijding van Heerlen als een feit mocht worden beschouwd en dat zij derhalve hun taak aan de burgemeester overdroegen. Daarna gingen alle vlaggen die men in het gemeentehuis kon vinden ten top.”

Mijnen
Vervolgens citeert hij uit ‘Mens en mijn 1953’, blz 180: “Als je lid was van de Nederlandse Katholieke Mijnwerkersbond dan kreeg je als je op de Staatsmijnen werkte bij een bevalling van de echtgenote 6 gulden met 1 dag verlof met behoud van loon. Werkte je op de Oranje

Naussaumijnen, Laura of Julia dan kreeg je niets.”

En zo zijn er ook genoeg verhalen over de periode in het Interbellum, dus nog voor WOII. Mattijs Maussen weet te vertellen dat in het inmiddels wereldberoemde managementboek ‘Tipping Point’ van Gladwell een verhaal staat van een Poolse mijnwerker die ervoor zorgde dat in het Interbellum een ziekte vanuit Polen naar de Vroedvrouwenschool werd meegenomen en vandaar uit weer over Europa werd verspreid door andere ‘nieuwe vaders van allochtone afkomst’. In de corporale wereld is dit boek zeer bekend en dit verhaal een voorbeeld van hoe tegenwoordig boodschappen over het internet worden verspreid door middel de organische processen van virusmarketing, die lijken op de verspreiding van dat virus destijds.

Anekdotes
Er blijven echter ook veel van die kleine, losse anekdotes hangen die mensen hebben opgestuurd. Annie Aarts:

“Wat ik me herinner is dat er in de Vroedvrouwenschool toen een oude man werd verpleegd, en het was als ik het mij goed herinner een oud-priester, maar daar ben ik niet zeker van. Ik vond dat toen erg bijzonder, vooral omdat er mijn inziens alleen vrouwen tot de patiënten behoorden”.
De heer Steenaert vult aan: “Wat ik me zelf kan herinneren van de Vroedvrouwenschool is dat mijn ouders goed bevriend waren met Enne Dupont die intern op de Vroedvrouwenschool woonde. Zodoende kwam ik daar wel eens als kind. Maar ik en mijn tweelingbroer zijn geboren in het Sint Josephziekenhuis. Onze dokter was Oscar Driessen, de kinderarts op het Tempsplein. Hij doceerde ook op de Vroedvrouwenschool. Hij was een aangetrouwde neef van mijn moeder. Een broer van hem woonde op de Ruys de Beerenbroucklaan en was vrouwenarts”.

Mattijs Maussen: “Ik ben er geboren [in de Vroedvrouwenschool, red.] en later -in de anti kraak tijd- heb ik er vele feestjes mogen beleven tijdens mijn studententijd”.
Namen en locaties die mensen die in de Vrouwdvrouwenschool gewerkt en geleerd hebben of geboren zijn, ongetwijfeld bekend in de oren zullen klinken.

Bewaarde spullen
Els de Hoog heeft nog een hoop waardevolle spullen van haar reeds overleden moeder (geboren 24 februari 1921 te Venlo) bewaard die doen terugdenken aan de Vroedvrouwenschool. De spullen brengen elk op zich weer verhalen naar boven.

Zo heeft haar moeder nog enkele boeken uit haar studietijd nagelaten. Verder heeft zij van haar en van jaar jongere zus Mien (geboren 9 mei 1922 en afgestudeerd op 28 september 1945) nog het getuigschrift, het diploma van het theoretisch examen en de godsdienstcursus behorend bij het beroep.

Tevens heeft zij de opgaven voor een toelatingsexamen dat haar moeder moest afleggen. Haar moeder moest dit afleggen omdat zij alleen maar lagere school had gehad en daarna als oudste dochter thuis moest helpen in het huishouden waar 8 kinderen opgroeiden. Na de oorlog wilde zij graag studeren net als haar jongere zus.

Els: “Ook heb ik in mama’s originele handschrift een aantal dictaten van de colleges die zij gevolgd heeft en een bordje “Belet”, met een grappige tekst erop die zij vroeger op haar slaapkamer deur pleegde te hangen wanneer zij wilde slapen na een nachtdienst.

Daarnaast heb ik een foto van de beide zussen in uniform en een klassenfoto waarop een meneer (docent) staat afgebeeld.”

“Mijn moeder had een fijne herinnering aan de Vroedvrouwenschool daar zij na de ellende van de oorlog een kans zag iets positiefs te ondernemen. Zij heeft in Venlo samen met haar zus praktijk gevoerd. Voor ons was elke nieuwe baby een wonder en met kerstmis eten we nog altijd de befaamde beschuit met muisjes, daar dit traditie in ons gezin was. Dit geïnitieerd door mijn moeder.”

Bron: Parcimstenrade.nl | Imstenrade-park anno 2010
Bron: Parcimstenrade.nl | Imstenrade-park anno 2010

Huidige situatie
Marianne Schoen, zoals in het artikel ‘Geboren in de Vroedvrouwenschool’ beschreven zelf voor haar 15e in huis opgenomen, blikt ook vanaf het heden terug naar de Vroedvrouwenschool. Zo weet zij te vertellen dat het nu Imstenrade park is en dat er appartementen in gemaakt zijn voor ouderen. “Er staat ook een spreuk geschreven, die moet u beslist lezen,” zo verzekert ze ons. De vijver en het huis van dokter Omers ligt er ook nog steeds. Het is een poosje als de ooievaarsvilla gebruikt geworden, maar er was te weinig animo voor. Nu is het het Toon Hermans huis geworden, dat ook in oude staat gehouden is.
“En de kapel is er ook nog steeds”.

“Er is ook een gedeelte waar foto`s hangen van de vroegere Vroedvrouwenschool en de geschiedenis ervan. Het hoofd gebouw is in oude staat gebleven en zelfs de plinten en de deuren en vloeren zijn in de oude staat! Er is wel wat aangebouwd, maar er is zoveel mogelijk aangepast aan het gebouw. De oude zonneschermen zijn er zelfs nog. Het was een heel raar gevoel om daar binnen te stappen…”, zegt Marianne.

Levende herinneringen
Van de befaamde beschuit met muisjes tot aan bewaarde toelatingsexamens en van de aldaar ondergedoken burgemeester Van Grunsdven tot het huis van dokter Omers. Veel zaken en namen brengen nu nog altijd herinneringen aan de Vroedvrouwenschool tot leven. Het zijn die dingen die de gebeurtenissen en personen van de Vroedvrouwenschool uit de 20e eeuw vandaag de dag nog levend houden.

Frank

Frank van Opdorp (1985) is onder andere schrijver, media-cultuurwetenschapper, bedrijfsjournalist en communicatieadviseur. Bij Heerlen Vertelt vervult hij de rol van hoofdredacteur. Frank studeerde in 2009 af aan de Universiteit van Maastricht, waar hij zijn Masterdiploma Cultuur- en Wetenschapstudies behaalde met een specialisatie in politieke cultuur. Een jaar daarvoor behaalde hij op dezelfde plek zijn Bachelor Cultuurwetenschappen (2008) met een specialisatie in Media-cultuur. Na de ervaring die hij tijdens zijn studie opdeed, met onder andere stages bij de Provincie Limburg en L1 Radio-Televisie, werkte hij een jaar bij de gemeente Meerssen als communicatieadviseur en persvoorlichter. Momenteel werkt hij al ruim tien jaar op de afdeling Communicatie & Marketing van Zuyderland (voorheen Atrium en Orbis). De Heerlense cultuur, samenleving en geschiedenis (en breder gezien ook die van Parkstad) heeft altijd zijn aandacht gehad en mede dit heeft er eind 2009 / begin 2010 toe geleid dat hij samen met initiatiefnemer Maurice van Opdorp Heerlen Vertelt inhoudelijk vorm gaf. Na het overlijden van Maurice, nam Frank de rol van hoofdredacteur op zich, in het bestuur dat momenteel verder bestaat uit voorzitter Michel Lemaire, penningmeester Jeroen Postma en secretaris Pim Odekerken. Buiten zijn grote interesse voor cultuur, actualiteit en media, houdt hij zich in zijn vrije uurtjes ook bezig met design, film, voetbal, hardlopen, schrijven, muziek maken met zijn band en fotografie.

9 gedachten over “Herinneringen aan de Voedvrouwenschool uit de 20e eeuw”

  1. In april kondigde onze eerste baby zich aan en wel op de avond van zaterdag 13 april 1962,daags voor Pasen.Omdat we op loopafstand van de vroedvrouwen-school woonden,brachten mijn zwager en ik de aanstaande moeder lopend naar de kliniek wel met een rustig gangetje.Aangekomen vroeger de zuster(en non) wie nu de eigenlijke vader was.”Ik”‘zei ik vol trots.Eerste Paasdag werd de kleine geboren.Toen dinsdags na pasen de melkman langs kwam vertelde ik hem het heugelijke nieuws.Als cadeau kreeg ik een literfles slagroom.Toen mijn vrouw met de baby thuis kwam hoorde zij van de slagroomfles.Helaas was die er niet meer,want de jonge vader had samen met schoonmama de fles soldaat gemaakt vanwege de schrik en de spanning zal ik maar zeggen.Maar een lekkere Limburgse vlaai bracht gelukkig weer vrede in de tent Mijn vrouw was ook geboren in de vroedvrouwenschool en in 1965 kwam onze 2e dochter daar ter wereld.Later werd de vroedvrouwenschool verplaatst naar Kerkrade.Het boze(?)verhaal gaat nu dat later veel Heerlense ouders niet in Kerkrade hun kinderen wilden laten geboren worden,want dan werden het Kerkraadse kinderen en geen Heerlense.Een soort rivaliteit?

    1. Is er inmiddels duidelijkheid over de parochie waar de vroedvrouwenschool toe behoorde? Ik zou het ook graag weten.

      Bij voorbaat dank & vriendelijke groet

  2. Ik denk dat de vroedvrouwenschool behoorde tot de St. Joseph parochie op de Heerlerbaan maar ik ben niet zeker er van.
    Jij kunt in iedergeval daar uitvinden of dat ook zo is.

    groetjes Henk

    1. Ik heb naast de vroedvrouwenschool gewoond in het toen laatste huis aan de dr clemens meulemanstraat.

      In die periode is de kapel gebouwd bij de school.De dienstdoende priester heette Kellenaers.Wij noemden hem pastoor.Ik ben destijds geruime tijd daar misdienaar geweest,alsook in de parochiekerk van Heerlerbaan.

      In hoeverre er een relatie bestond,tussen beiden is mij niet bekend.

  3. Ik ben ook geboren in de vroedvrouwen school in 1939. Ik was ook later de electrician van de school in 1960-1961. Het was echt leuk om er te werken,
    ik heb toen nog een heel nieuw geluidsinstallatie gemaakt van de kapel naar de verpleegzalen. Nu konden de moeders op de zaal de doop van hun baby in de kapel allemaal volgen.
    Ik vond dat echt wel belangrijk en heb wel een beetje moeten vragen toen om de kosten te betalen,maar ik had wel hulp toen van Dr.Omers.
    Wat een prachtige tijd hadden wij toen,zal het nooit vergeten.

    Hank (wonende in Canada)

  4. Ik ben in 1955 in Kerkrade geboren, en wel thuis in de Roldukerweg 2 Kerkrade, de verloskundige was Mevr. M. Drosherd. Ik ben toen der tijd gehandicat ter wereld gekomen, hoe zich voor ca. 5 jaar vast moest stellen dat mijn moeder het slaapmiddel Contergan genomen had. Ben voor 3 maanden na 30 jaar openthoud in het buitenland weer terug naar Nederland gekomen. Omdat mijn ziekte me weer inhaald, nu zit ik voor een groote berg problemen, waar is mijn geboorte Akte, waar dit in staat dat ik een zogenaamd contagankind ben. De ziekte is nu zo ver dat ik een lichte vorm van botkanker heb, maar iedereen verteld mij we moeten de papiere hebben voor dat we iets doen kunnen. Wie kan mij nu mededelen waar die papieren gebleven zijn. ben te bereiken onder volgende opties: 0684799162 of per mail onder: johmartinus55@outlook.com. Ik ben voor elke informatie dankbaar Jan Janssen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.