Van station tot Maankwartier

Eind 2010 zal  begonnen worden aan de bouw van het Maankwartier. Daarmee krijgt Heerlen voor de derde keer in ruim 100 jaar een nieuw treinstation.

Als voorbode van het Maankwartier kon menig bezoeker van het station in Heerlen zich al verbazen over de metamorfose van het Hoppenhof gebouw. Waar dit eerder uitblonk in lelijkheid, was een veel gehoorde vraag na oplevering van het witte markante gebouw; “Stond dit gebouw er altijd al?”

Conform de ideeën en gedachten van kunstenaar en bedenker Michel Huisman ontstond dit ontwerp.  In verdere plannen zal het Hoppenhof gebouw gezelschap krijgen van een nieuw station in dezelfde stijl. Om de realisatie van het Maankwartier te duiden,  gaan we helemaal terug naar 1 januari 1896.

Na enkele jaren in Nederlands-Indië te hebben gewerkt, vindt Henri Sarolea in Heerlen zijn nieuwe woonplaats. Met de wetenschap dat de Akense industriële- en mijnbouwfamilie Honigmann een concessie had gekocht om in de omgeving Heerlen steenkool te delven. En het feit dat er tot dan toe slechts landwegen en paden naar Heerlen liepen, maakte Henri Sarolea plannen voor een spoorlijn tussen Herzogenrath, Heerlen en Sittard.

Ondanks tegenwerking van de regering in Den Haag, kreeg Sarolea het toch voor elkaar. In 1893 kon begonnen worden met de aanleg. Met de snelle aan- en toevoer van goederenwagons in het vooruitzicht startten ook Friedriech en Carl Honigmann de plannen om de kolenlagen in Heerlen te gaan ontginnen. En waar kon dat beter dan náást het station? In 1899 opende Oranje-Nassau mijn I de poorten.

Bron: Het Utrechts Archief, catalogusnummer 161164 | Station Heerlen 1926
Bron: Het Utrechts Archief, catalogusnummer 161164 | Station Heerlen 1926

Een tijd voor groei
De jaren die volgen zijn zo succesvol dat het station in 1901 uitgebreid moet worden. Het station, dat als bouw een variant (ZSM standaard) van het staatstype “Gols Groot”  had – een rechthoekig gebouw, met een puntgevel aan de straat en perronzijde – werd aan beide vleugels uitgebreid. In 1912 volgde de volgende  uitbreiding. Naast het bestaande station komt een nieuw stationsgebouw. Deze uitbreiding zou tot 1985 voldoende zijn.

Bron: Michel Dreuw | Brand in station Heerlen 1944
Bron: Michel Dreuw | Brand in station Heerlen 1944

Ondanks de lange periode van dit uitgebreide station was het bijna tot de grond toe afgebrand. Op 17 september 1944 werd het station door vluchtende Duitsers in brand gestoken. Gelukkig werd veel schade voorkomen doordat de brand snel werd geblust door de plaatselijke brandweer.

Bron: Henk Koster | Glas-in-lood in de aankomsthal van het station in Heerlen
Bron: Henk Koster | Glas-in-lood in de aankomsthal van het station in Heerlen


Nieuw station, veel overlast

In 1985 komt er dan toch een einde aan het karakteristieke spoorwegstation. Architect J. Bak tekent voor het nieuwe station dat zich kenmerkt door een verdiepte aanleg van de stationshal en een grote glas-in-lood decoratie aan de zijkant van het gebouw.

In de jaren die volgen komt niet alleen Heerlen als stad, maar ook het station van Heerlen vaak negatief in het nieuws. Vanwege overlast en het ontbreken van veiligheid is het station niet geliefd bij het grote publiek. Wanneer in 2001 gestart wordt met “Operatie Hartslag” , met als doel het realiseren van een structureel veilige en beheersbare leefomgeving, plukt daar ook het station de vruchten van. Met name in de bezoekerstunnel en de perrons keert het gevoel van veiligheid weer terug.

De plannen voor het Maankwartier
Ondanks de cijfers die weer positief in het voordeel van de veiligheid spreken, wil de gemeente Heerlen af van het slechte imago van het station. De eerste plannen worden gemaakt voor een nieuw, multifunctioneel station op het terrein van de voormalige Oranje-Nassau mijn I.

Bron: Citabella.nl | Hoppenhof gebouw Heerlen
Bron: Citabella.nl | Hoppenhof gebouw Heerlen

Na de oplevering van het Hoppenhof gebouw en het aanliggend nieuwe busstation eind 2009 is fase 1 van “Het Maankwartier project” afgerond. De verdere bouw zal een overbrugging bevatten van het spoorwegennetwerk. Het complex zal naast winkels ook kantoren en woningen bevatten, waardoor het een karakter krijgt van een eigen stadsdeel. De naar schatting 9 miljoen bezoekers per jaar zullen de komende jaren wel overlast ondervinden, maar binnen de geplande 5 jaar moet het Maankwartier staan en is Heerlen weer een nieuw treinstation rijker.

Bron: Leven.zuidlimburg.nl | Maquette van het Maankwartier
Bron: Leven.zuidlimburg.nl | Maquette van het Maankwartier

En daar waar in 1893 Henri Sarolea begon met de plannen voor het eerste station van Heerlen, zal met het doortrekken van de Saroleastraat in het nieuwe plan – met een trapstraat naar het ca 7 meter hoger gelegen plein boven het spoor – de bezoeker aan de hand van Henri wederom zijn of haar trein kunnen bereiken.

Maurice van Opdorp

Maurice was oprichter en hoofdredacteur van de website Heerlenvertelt.nl. Als Heerlenaar schreef Maurice regelmatig ook zelf mee aan de verhalen van Heerlen Vertelt. Op 10 mei 2015 is Maurice overleden.

15 gedachten over “Van station tot Maankwartier”

  1. Interessant, maar voorlopig gebeurt er nog helemaal niets en wordt de bouwstart steeds verder verplaatst. Als ik het goed heb wordt er misschien eind dit jaar (2011) met de bouw begonnen. Maar ja, voor hetzelfde geld komt er weer een jaartje bij…
    Weet u wanneer er nu eindelijk eens met de bouw wordt gestart?

    mvg

  2. Een slecht plan voor een stad, waar de primaire economie grotendeels afwezig is. Door ergens megalomane gebouwen te zetten, krijg je echt geen toplocatie, metropool of wat men anders in gedachten heeft. Dat is een werkelijkheid, waar je je grotendeels bij neer moet leggen; economische voorspoed kun je niet afdwingen. Dat overkomt je grotendeels, zoals met de mijnbouw, die hier vooral gebloeid heeft vanwege de twee wereldoorlogen. Zijn deze voorwaarden verdwenen, dan moet je op zoek naar iets nieuws of accepteren, dat de bloeitijd voorbij is.
    Daarnaast moet men eens kijken, wat in Sittard gebeurd is. Daar is het bekende gebouw met de badkamertegels neergezet, omdat er in het oude gebouw te weinig plaats was voor de loketten, geen voorziening aanwezig was voor het bijvullen van de koffiewagens en voor het restaurant te weinig plaats was. In 1993 kwam er een nieuw station en alles zou verbeteren. Wat zien we nu? De loketten zijn verdwenen, de stationsrestaurants sterk uitgekleed en de koffiewagens in de trein verdwenen. Bedenk eens, wat we met dat station moeten, wanneer Heerlen nog maar een stoptreinverbinding met Sittard zou krijgen met aansluiting op de intercity vanuit Maastricht. Dan zitten we, vergelijkbaar met Sittard, met een enorm stoptreinstation, waar een station ter grootte van Kerkrade Centrum genoeg zou zijn.

  3. nou nou, ik denk anders wel dat het nut kan hebben hoor, ik denk dat het alleen een echt lang project gaat worden. kijk naar rotterdam, helemaal plat gebombardeerd en nu toch zo fantastish heerlen en rotterdam zijn wel vergelijkbaar alleen heeft rotterdam het voordeel met zijn haven. weet je wat ik denk dat heerlen mist,, ik denk dat heerlen een conservatorium en een kunstaccedemie mist. en dat dat er moet gaan komen lekker veel studenten in destad. geen leegstand meer maar kamer verhuur. en met kunstzinnige studenten creeer jeeen veileige en relaxte sfeer onder de jongeren en krijg je meer kunsten in de stad, dat mist heerlen. heerlen heeft alleen maar roc scholen en een hogoschool ver buiten het centrum. als ze ion het maankwartier zelf nou een 2 accademisch plaatsen komt het in mijn ogen wel goed. en de jeugd houd de stad levend vooral voor later. zo dat moest ik eventjes kwijt zeg

  4. Een prima plan, je móet zo af en toe toch wat durven. Ik las vandaag in het NRC, dat Heerlen sinds 2008 weer groeit, mensen aantrekt. Heerlen is (met alle respect) altijd een beetje een uit zijn krachten gegroeid dorp geweest, zonder enige allure! Mijn moeder (zij kwam dan ook uit Maastricht) noemde het een met kranten dichtgeplakt gat! Het beetje sfeer dat er was is er in de jaren 80 en 90 uit weg gerenoveerd. Je wilt er nu nog toch niet dood gevonden worden? Dit plan geeft Heerlen allure, zet het weer op de kaart als een sfeervolle stad met ballen. Nou nog inderdaad een Kunstacademie of Conservatorium (goed idee Sandra!)met wat creatievelingen en het is af!
    Risico´s? Zeker, het is een gewaagd plan, maar met het oplappen van die verloederde (ik overdrijf een beetje) kraom die er nu is, maak je niemand blij.

  5. Geachte heren van maankwatier.

    Jullie tonen aan,dat het oude sttion te heerlen een flinke opknapbuurt zal ondergaan.
    Maar waarom moeten hier sinds het crieren van de twee rotonde het fietspad zowel het troitear div:keren opengebroken worden,waarbij vele mansen overlast van ondervinden.
    bv.als mijn vrouw naar het mijnmuzeum wilde gaan(nu ook alweer)moest zij heleamml omlopen(beter gezegd rijden in een rolstoel.)
    Waarom werden al jullie dat al geweten hadden,de nieuwe lijdingen toen niet gelegd,maar telkens weer ppnieuw open gebroken,wat de belastings betaler veel geld moet neerleggen.
    Dat is ook wat ik nu mee zit.jul;lie wisten dat het maankwatier een flinke onderhouds buiurt kreeg,maar jullie lieten wel div:keren het fietspad zowel het troiteaar open breken.
    Als ik mijn wonig wil gaan verbouwen ga ik toch ook niet eerst behangen of kliklaminaat leggen.
    Dat spreekt toch vanzelf,dat als ik weet dat het maankwatier opgeknapt wordt,en een super mooi traject erbij komt,laat ik toch de nodige kabels/buizen/afvoer puuten.en gasleidingen alsvast klaar leggen,om dat niet te veel rompslomp te verkomen,dat wilde ik heel eventjes kwijt.
    Inderdaad,als dat allemaal klaar is,zou ik zeker kunnen zeggen,dat de belastings betaler dat heeft gekrieerd.toch?

    m.v.g.
    M.c.m.c.Bertrand

  6. Met het bouwen van megalomane projecten zoals het maankwartier maak je van een dood stadje echt geen metropool. Het lijkt wel of men in Nederland niet kan of wil begrijpen hoe je sfeer kunt scheppen in een stadje. Men loopt mee aan de hand van projectontwikkelaars die alles willen bouwen zolang er maar geld mee te verdienen is. (zie de enorme kantorenleegstand in Nederland.)
    Men zou er beter aan doen om te kijken hoe Franse stadjes het doen , met veel variatie in het winkelaanbod (kleinschalig) en geen idiote projecten,
    maar gezellige straatjes waarin het publiek zich thuisvoelt. Als je tegenwoordig door bv de Stationsstraat loopt, vroeger een redelijk drukke winkelstraat, dan denk je terecht te zijn gekomen in een derde wereldland!

  7. Op donderdag 31 mei weer eens een bezoek gebracht aan Heerlen,oude herinneringen ophalen.Op de TV was er een programma geweest over een te bouwen Maankwartier.Dus ging ik kijken hoe ver men al met de bouw was gevorderd.Achter het station was een groot wit gebouw,zou dat het begin zijn van het Maankwartier?Bij navraag bleek dat dit het busstation was,nu wit gemaakt en erbij een open stalen stationskap.Samen ,in de kleuren wit en zwart,met wat groen erbij een aardig geheel.Dus maar een foto maken.Toch maar eens vragen waar dan het Maankwartier zou komen.De man achter het loket van het station wees met een verveeld gezicht naar het raam.”Daar,op die kale vlakte”.Er klonk weinig vreugde in zijn stem.Nog een teleurstelling.Voor het NS station was de straat opgebroken en het zand stoof je om de oren.Alleen via de tunnel kon je naar de Saroleastraat.Gelukkig,bakkerij Kengen was er nog.En het kersen-en abrikozenvlaaitje smaakte weer ouderwets lekker.Daar kunnen ze “boven de Moerdijk”niet aan tippen.Door de straat nu.Links 2 winkels dicht,rechts 2 winkels dicht.Naar de promenade,o ja ,de waterval is weg.Het Glaspaleis is weer prachtig geworden.Maar wat doet dat rare blauwe gebouw ernaast?Dan maar een kijkje in het Glaspaleis.Een visitekaartje voor de stad Heerlen.Ja,Heerlen is niet meer zo als ik dat vroeger gekend heb.Maar hoeveel steden in Nederland zijn veranderd.Heerlen is geen Sittard,en zeker geen Maastricht.Je houdt van Heerlen of je houdt niet van Heerlen.Ik houd van de eerste categorie en ik zal het blijven doen.Oude liefde roest niet.

  8. Het maankwartier is (wordt) een Waankwartier. Er isal ontzettend veel leegstand in Heerlen en het wordt alleen maar meer. Het idee van een shopping mall is inmiddels al zo verouderd dat in Amerika honderden shopping malls leeg staan.
    Mijn advies, al die leegsrand, het Loon , de Plu , Akerstraat Noord wegbuldozeren en gras inzaaien.
    En het Waankwartier is nergens voor nodig.

  9. Laten we wachten tot het Maankwartier helemaal klaar is.Dan kunnen we het pas beoordelen.Of het economisch een succes wordt,de tijd zal het leren.Ik hoop wel dat de glas in lood ramen in het Maankwartier een plaatsje krijgen.

  10. Het maankwartier is het allerlaatste wat Heerlen op zit te wachten, maar staat op de eerste plaats bij een paar mensen die grootheidswaanzin hebben.

    Een klein functioneel station meer is niet nodig , en winkels al helemaal niet, de behoefte aan winkels is zelfs in een stad als Maastricht dramatisch aan het dalen, vanwege economie en internet vooral. Echt iets van wat oude mannen om dan nog meer winkels te gaan bouwen in een stad waar de leegstand al erg hoog is. Je kunt er van op aan dat de Geleenstraat en gedeeltes van de Promenade straks ook totaal leeg gaan staan, immers die winkels zullen richting maankwartier opschuiven.

  11. Ik weet niet wat dit maankwartier allemaal is want ik woon al lang niet meer
    in Nederland. Ik heb wel ergens een artikel gelezen dat de spoorwegen een doorgaande verbinding willen hebben van Sittard door Heerlen en dan naar Aken en verder in Duitsland.
    Ik weet niet of dat ook werkelijk zo is maar dat kan toch ook goed zijn voor Heerlen denk ik
    Maar ja wat weet ik veel,ik woon niet meer in Heerlen en kan er dus niet zo veel over zeggen

    Groetjes van een oud Heerlenaar uit Canada.

    Henk

  12. Over het algemeen gaat men bouwen als daar behoefte voor is. Maar in Heerlen bouwt men om te bouwen. Ik zou graag eens willen weten welke ondernemer in de parkstad zit te wachten op de komst van het Maankwatier.
    Je zou toch denken dat je dit bouwt voor de ondernemers in deze regio maar ze kunnen de huur in de binnen stad al niet opbrengen laat staan dadelijk in het maankwatier. Vlug stoppen met deze prestige objecten van riet de wit. Wij kunnen straks op de blaren zitten terwijl mevr. de Wit al lang met pensioen is.

  13. Het Maankwartier kan voor Heerlen nog rendabel uitpakken, maar dan moet er wel wat gebeuren. als eerste het winkelaanbod rond het centrum van Heerlen drastisch beperken door b.v. sluiting van het Loon. Daarnaast moet er zo snel mogelijk een goede spoorlijn gemaakt worden tussen Aken, Kerkrade, Heerlen, Maastricht en Luik. Het spoor maakt dan variabel wonen en werken tussen deze 5 steden mogelijk. Heerlen wordt daarmee een mooi en winkel omgeving voor heel Zuid Limburg en de grensregio. Waarvan moet dit alles betaald worden zult u vragen ? Zo vlug mogelijk stoppen met de aanleg van de Buitenring. Dit onzalige plan gaat meer als 500 miljoen kosten, gaat ten kosten van veel natuur ( noodzakelijk voor de recreatie van de bewoners van Heerlen ) en zal eerder files veroorzaken dan oplossen. Het idee om met name kunst en cultuur onderwijs te stimuleren in Heerlen spreekt me ook zeer aan. Voor dit alles zijn Bestuurders met visie en ballen nodig. Ik adviseer de nieuwe burgemeester van Heerlen op deze aspecten te selecteren.

  14. Het Maankwartier is nu al een fiasco, wordt gebouwd voor leegstand en verplaatsers die elders leegstand achterlaten, met allerlei onjuiste en misleidende informatie verder ondersteund door de gemeente uit wanhoop dat het laatste prestigeproject van de SP ook nog mislukt, en die 9 miljoen bezoekers per jaar van het maankwartier die zijn er over 9 miljoen jaar nog niet. Nog geen 12.000 forensen per dag volgens Pro Rail.

  15. Iets meer dan een jaar geleden, hartje zomer 2017, zag ik het Maankwartier voor het eerst.
    Verleden week liep ik verbaasd tussen steigers, loopbruggen en andere kunstwerken dwars door het Maankwartier. Ik had verwacht dat het wel ongeveer klaar zou zijn , maar zo te zien is er nog veel werk te doen.
    Hoewel het geheel ,architectonisch gezien, mooi genoemd mag worden, viel mij de troosteloze leegstand van de reeds gereed zijnde winkel/horeca voorzieningen op.
    In deze toch al moeilijke tijden voor de middenstand, door internetverkoop, zal het neerkomen op verplaatsing van winkels en bijgevolg nog meer leegstand in het (oude) centrum.
    Tijdens onze wandeling door het Maankwartier zagen we praktisch geen andere bezoekers en ook de vrijwel lege parkeergarage was opvallend…..

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.