Bron: Rijckheyt.nl | Bekkerweg. Binnenkomst van de bevrijders in Heerlen op 17 september 1944.

De bevrijding van Heehle, d’r langste daag van mien leehve

Soms ontvangen we geweldige verhalen van mensen uit Heerlen. Over hun herinneringen en over hun belevenissen. Al deze verhalen zitten vol met eigen emoties en belevingen. Zo ook het verhaal van Karel H. Lindelauff over de bevrijding van Heerlen.

Ee gans vreehm dink in ’t leehve is, dat meh zich van ’n aantal joahre oeht dat leehve, koohm get kin herinnere en van sommige daag noch alles wit. Bekinde vuurbilder zint, de iesjte communie en d’r trouwdaag.
Mich zint ’n aantal anger daag vuuraal bejgebliehve.
D’r tienhde Mei 1940, wiej de Pruusje os land binneveehle, vanaaf ’s murgens vreug, wiej d’r Pap mich aggen bed koahm vertelle dat ‘kreeg’ woahr oehtgebroahke, mit zwerme Duutsje vliehgere in de loch. Ooch wat zich wiehr deh daag had aafgesjpild, weet ich noch genouw.

Mar d’r bevrijdingsdaag op Zondig 17 September 1944 is noew aktueel, want uuver ing paar daag is ’t genouw 60 joar geleeje (red.), dat vuur de letste Pruusje zooge en d’r iesjte Amerikaan.
Ich woahr doeh 13 joar.

Zondig
Deh Zondig begos wiej alle anger Zondigge, vuur, de kinger woahre noah de ‘Kingermes’ geweeh.
De Mam en mieng zusters woahre ingen hoesj bezig, bedde opmaake en de ‘middig’ aan ’t koahke.
D’r Pap en mien broohr woahre noah de ‘gezonge Hoehgmes van 11 oehr in de Loanderstroat.
Eegelik wiej alle anger Zondigge, mar doah hong get in de loch. Vuur hoehte de kanonne buldere, mar v’r wiste neet of ’t koht bej woahr of wiehtaaf. Ee sjtel jong luuj van ’t Eekenderveld gonge op verkenning oeht en koahme truuk mit nochal versjillende verhoahle, uuhver woah urgens de ‘Amerikanen’ zich al zouwe bevinhge, ’t woah sjpannend mar ooch verwarrend.

Bron: Rijckheyt.nl | Bekkerweg. Binnenkomst van de bevrijders in Heerlen op 17 september 1944.
Bron: Rijckheyt.nl | Bekkerweg. Binnenkomst van de bevrijders in Heerlen op 17 september 1944.

Um elf oehr sjikde de Mam mich noah d’r milkboer Slange um milk te hoahle, dat houw ze zoeh aafgesjproake mit de vrouw Slange. Mit ’t bekinde blauw keetulke mit hengsel ging ich , saame mit mien vrundje, de Loanderstroat aaf richting Gierstroat.
Bej ’t winkelke van d’r Huub de Groot, hoehte v’r ‘t ‘Gloria’ oeht honderde keehle, doah ingen kirk.
Op d’r hook bej d’r Funs Jeegesj en ooch op d’r hook bej d’r Schellings, sjtonge, graat wiej op angere Zondigge, mansluuj te wachte bis dat de Hoehgmes oeht woahr.
Dit woahr ing weehkelikse gewende. Whent de mes woahr aafgeloope, sjloote zich ’n aantal kirkgengers bej deuhn aan en vertelde zich get uuver de doehve of ‘t voetballe .
Deh Zondig neet, de doehve woahre verboohne en opgegethe en ’t voetballe loog al moande sjtil.
Huj houwe ze ’t uuver de Amerikanen, woehnieh diej zouwe komme.

Op dat moment ziehn ich twieh Duutsjse soldoate komme geloope, aan ’t kloesjter woeh de paters wonde, neehve de kirk. In ee sukkeldrafje koahme ze aagesjtoeke, bis aan de Looierstroat en doah zooge ze, um d’r hook, inne ouwe damesfiets stoah. Ze bedachte zich neet lang en snjabde zich deh fiets. Mit ing bajenet brooke ze ’t sjloht kapot en laande alles op d’r bagagedräger, honge ooch van aal aan ’t sjtuur en sjtoekde wiehr langs os durg.
V’r zooge ze noch langs ‘dr Essers en d’r v.d.Kolk goah. Ginne van al diej ‘ekkepiette’ op de twieh heuk, zagte get. Dat woah ooch mar good want diej Pruusje houwe geweehre bej zich.
Ich bin de milk goah hoahle bej d’r Slange, want de Mam moeht pudding maake, graat wiej op anger Zondigge. Wiej ich mit de milk langs de kirk koahm, woahre ze ‘t ‘Sanctus’ aan ’t zinge.
D’r eegeneer van deh ouwe fiets wosh doeh nog neet dat, heh of zieh, geehn verveursmiddel miej how.
Um hoahf ing zoate v’r mit z’n allenuuj aan de soep mit veul eugskes en wienigh vleesj.
Noah ’t middigeehte ginge de vrouwluuj opruume en sjpeule. D’r Pap lach zich te sjloape in d’r rooksjtool, graat wiej op alle Zondigge. Ich hool mich mit de buurjongens op, vuure aan ’t pleintje.
De geruchte uuver de Amerikanen bleehve komme en goan.

Bron: Rijckheyt.nl | Looierstraat met de St.Franciscus van Assisi Kerk links boven (1952, 7 jaar na het afspelen van dit verhaal)
Bron: Rijckheyt.nl | Looierstraat met de St.Franciscus van Assisi Kerk links boven (1952, 7 jaar na het afspelen van dit verhaal)

Doeh, um ongeveer drej oehr, zint vuur ee sjtuk of ach Duutsje soldoate de Loanderstroat aafkomme. Langs d’r Harnischmacher en d’r Nerkens durg bis op d’r hook bej d’r Klein Hesseling. Ze leepe achtereeh, kot langs de hoehzer, mit 2 a 3 meter tusje zich in.
Ze houwe ’t zelfde sukkeldrafje es diej twieh van deehze murge. Op d’r hook sjtopde ze effe, uuverlagde mit ee, sjtooke uuver langs de ‘Jovo’ en de timmerfabriek van d’r Soons. Volgens mich woste ze neet woah ze op aa gonge. Ing paar menuute later woare ze voet.
Vuur besefde doeh neet dat dat de letste Duutsje soldoate woare, diej v’r in leehvende liehve in dizze kreeg houwe gezieh. Mar ’t woare ech de letste.
De jongens oeht de buurt diej op verkenning woare geweeh, vertelde os dat de Amerikaanse tanks op ’t Bekkerveld sjtinge, op d’r Aarweg. Vuur koste dat neet geleuhve.
Doah gonge wer ing paar stond vuurbej zonger dat get gebuurde.
Wat v’r waal hoehte, woahr ’t geluid van zwaohr motore. Doeh woste v’r neet wat dat woahr.
Achteraaf bleek dat dat de motore zint geweeh van de tanks diej van Ubachsberg noah Bekkerveld zint gevaahre.

Op ins, ee spektakel oppen straat, bej os vuur op ’t pleinjte, tusje os hoes en de Loanderstroat, bej d’r de Jong vuur, sjtinge ing viehftig maan te zinge en te sjpringe. En doeh zoog ich ’t good.
Inne leehvengroehte maan sjtong midde in deeh groep. Ut woar inne ‘soldoat’ in ee gans vreehm uniform, in ing gans vreehm kluur, mit inne ganze raare helm oppenne kop. Heh leek iemejs van ing anger planeet. En doeh zoog ich ‘t, ’t woar d’r iesjte Amerikaanse soldoat deeh ich zoog.
Heh sting mar get te lache, jiekerinne woohl effe aa um veule. Ich bin ooch op um aa geloope, mar of ich ‘m han aagerakt weet ich neet mieh.

D’r iesjte Amerikaan
D’r iesjte Amerikaan . Ze woare daan toch aagekoohme. Vuur woare allenuj gek vaan vruid. Alles oeht d’r Eekenderweg en de Loanderstroat koohm’t pleintje op en sjravelde langs de bulte van d’r ‘Sjuulkelder’, um deh Amerikaan zoeh good meugelijk te kinne zieh.
De mansluuj diej ’m houwe gehold, woohle ‘m mitneehme wierh ’t eekenderveld in. Mar dat doog heh neet . Heh goof te kinne dat heh truuk wool noah zieh onderdeel. Dezelfde luuj brachte um ooch truuk. Langs ’t cafe van d’r Karl Gubbels en ’t hoesj van de vrouw Gielen, noah ziehne vertrouwde tank.
Ee aantal Eekendervelders ginge ’t nuusj aan alle anger inwoehners van de wiek vertelle, tot en mit de bewoehners van de Keizerstroat.

Vuur woare allenuj neet mieh te houthe, v’r woohle deh tank mit eege ooge zieh.
V’r dooge os inne jas aa en gonge in groehte getaahle, in optoch noah d’r Aarweg. Sommige mit roehd wit blauw vlegjkes, wiej ze draan zint koahme maag d’r duivel weehte
Alle luuj druk vertelle en lache. Ongerweeghs sjloote zich luuj aan van alle kante van Heehle.
Aangekoohme bej d’r Aarweg, woar d’r geen durgkomme miej aan.
Inne echte Amerikaanse tank mit echte Amerikaanse soldoate. Alle luuj woohle zoeh kot meugelik bej deh tank en ziehn bemanning komme.

In ’t beukjske van d’r Jos Hooheveen oeht 1984; Heerlen in Oorlogstijd 1940-1944, sjteet op blad 65 ing foto van deeh tank, mit de (gediltelikke) bemanning, vúúr ’t hoejs op d’r Aarweg, woah noeh d’r Con Klinkeberg en zieng vrouw woehne.

Bron:Rijckheyt.nl | Fotograaf Bos | Aarweg (17-9-1944). De eerste Amerikaanse tank trekt tijdens de bevrijding Heerlen binnen
Bron:Rijckheyt.nl | Fotograaf Bos | Aarweg (17-9-1944). De eerste Amerikaanse tank trekt tijdens de bevrijding Heerlen binnen

Ich weet noch ummer neet of doah inne of twieh tanks hant gejstange.
Mar wiej v’r doah mit ing paar honderd maan bej deeh tank stinge, vohl van vruid en ee heerlijk geveul van de vrejheed diej os te wachte stong, woehd inins alles opgesjrikt durg geweervuur, neet zoeh mar e paar geweersjuut mar ooch salvo’s oeht automatische wapens.
Paniek sloog direct tow. Luuj begoste te sjreije en alles begos te renne, d’r Benzeroaderweg aaf ,op Heehle aa. Luuj leepe zich ongeree ongesjte boahve.
Volgens mich how dat sjeete neet lang gedoehrd, mar d’r paniek hool aa.
Jiekerinne rende durg de Kruutsstroat en de Gierstroat truuk noah heem.
Ich bin d’r eegenlik noehts richtig achtergekoohme woah diej Pruusje hant gezeehte, ze woahre truuk gekoohme, zagte de luuj, mar woah vandan, weeht ich neet. Doah sjiehne ooch ’n aantal Heehlesje luuj durg Duutsje kuugel gewond gerakt te zieh geweeh.

Noah tiehn menuute woahre v’r allenuj wer heem, razelend en grienend van de nerve.
V’r zint neet te laat noah bed gegange, in aafwachting wat wiehr zouw gebuure en wat d’r Mondig os bringe zow.

Mar al gouw kroohg ich dat geveul van vruid wer truuk, want ich wis dat ’t neet lang mieh zow doehre, dat vuur wer echt vrej zouwe zieh.
Want ’t bild van deh ‘levensgroehte’ Amerikaan deh doh bej os vuur gen duur sjtong, makde veul van deh pallaver, deh os woar uuverkoohme op ’t Bekkerveld, weehr good.
Ich vruijde mich op d’r daag van murge.
’t Woar vuur mich d’r langste en sjunste daag van mien leehve.

Heehle 17 september 2004 of woar ‘t 1944.

Karel H. Lindelauff

Ingezonden verhaal

Als lezer van HeerlenVertelt.nl zal het vaak voorkomen dat u gebeurtenissen, locaties of gebouwen herkent. Wanneer u graag zelf een verhaal hierover wilt schrijven en insturen kan dit natuurlijk!

3 gedachten over “De bevrijding van Heehle, d’r langste daag van mien leehve”

  1. Beste Roger,
    Bedankt vuuer ut plaatsje van dit verhaal van diene pap. Ich woar doe ee joar en mieng auwesj wonde in dee tied in de Annalaan, gans kot bei ut Bekkerveld. Miene pap hat er zoe deks euver verteld dat ich ut geveul han dat ich ut mich och nog ken herinnere mar dat is natuurlik nit zoe.

  2. Wat leuk om dit te lezen. Mijn moeder woonde In die tijd op Laanderstraat nr. 80 (meen ik mij te herinneren. Van Els was haar achternaam). Zij moet dit alles hebben meegemaakt. Zij was toen nog net 21 jaar. Helaas is ze overleden, maar als ik dit lees zijn er nog zoveel dingen die zou willen vragen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.