Werkzaam als leerling-kok in Hotel "Ons Thuis"

Ik heet Bert Nijkamp en ben in Heerlen geboren en getogen, maar woon nu al een halve eeuw in Apeldoorn. En tóch zijn die twintig jaren in Heerlen voor mij zo belangrijk en bepalend geweest dat ik me nog steeds Limburger voel (ondanks dat mijn voorouders uit Gelderland en Overijssel kwamen).

Sommige van mijn toenmalige leeftijdgenoten gingen na de lagere school naar de Mulo of HBS. Anderen gingen naar “de mijn” en kregen veelal hun opleiding op de Ondergrondse Vakschool (O.V.S). Maar mijn ouders hadden niet graag dat ik mijnwerker zou worden en zelf wilde ik dat liever ook niet. Daarom zou ik mij laten inschrijven voor de opleiding als (banket)bakker aan de Ambachtsschool om vervolgens verder te leren tot kok.

Hotel: "Ons Thuis" | Om bij de keuken te komen moest Dhr. Nijkamp links de poort in en dan achter het gebouw de trap af
Hotel "Ons Thuis" | Om bij de keuken te komen moest Dhr. Nijkamp links de poort in en dan achter het gebouw de trap af

Maar vlak daarvoor las mijn vader in de krant een advertentie van de Stichting Vakopleiding Horecabedrijven. Dat hield in: Vier jaar tijd praktijkervaring opdoen in verschillende horecabedrijven; 1 dag per week theorielessen aan de Ambachtsschool in Sittard en 1 dag vrij. Daarna volgde een examen waarna je je verder kon bekwamen in het vak. Geen ambachtsschool dus voor mij, maar gelijk aan het werk. Op 14 jarige leeftijd begon ik in september 1956 in Restaurant “Brasserie La Normandie” aan de Spoorweglaan in Maastricht. Mijn loon bedroeg 13 gulden (€ 5,90) per week(!) incl. middag- en avondmaaltijd.

Ik heb daar heel veel geleerd omdat die zaak op de Franse leest was geschoeid. Het volgende bedrijf waar ik mij in de kunst van het koken zou gaan bekwamen was Hotel-Café-Restaurant “Ons Thuis” (later Terminus) aan de Parallelweg 12 in Heerlen waar ik van januari 1958 tot april 1960 heb gewerkt. Een enorm verschil met het restaurant in Maastricht! Zo aten wij daar, als keukenpersoneel, geregeld gebakken zeetong; in Heerlen was het meestal een gehaktbal met appelmoes en aardappelpuree of “jachtschotel” (waar nooit een jager aan te pas was gekomen).

Hotel "Ons Thuis" | Café-gedeelte
Hotel "Ons Thuis" | Café-gedeelte

Ons Thuis stamde uit 1915 en was gebouwd als “Gezellenhuis en Gaarkeuken” voor ongehuwde mijnwerkers en eigendom van de Nederlandse Katholieke Mijnwerkersbond (NKMB). Het opvallende gebouw was ontworpen door de architect Jan Stuyt (1868-1934), aan wiens tekentafel wel meer Heerlense gebouwen en zelfs woonwijken in Molenberg ontworpen zijn. Op oude foto’s is het hoog gelegen gebouw vaak te zien. Het adres was Parallelweg 12, naast de bakkerij van ODB en had 76 kamers. Toen ik er pas werkte moest ik eens iets ophalen bij die bakkerij. Daar werd ik van het kastje naar de muur en van boven naar onder gestuurd om uiteindelijk met lege handen terug te komen. Mijn “ontgroening” was geslaagd tot grote vreugde van de collega’s.

In de tijd dat het een gezellenhuis was, verbleven er permanent zo’n zestig mannen. De kelderverdieping, waar zich de dienstruimten bevonden, liep helemaal onder het gebouw door tot aan de Geerstraat, waar een deur was waardoor leveranciers hun spullen konden afleveren. Ook de grote keuken bevond zich in de kelder evenals een eigen wasserij. Zoals gezegd was de NKMB eigenaar en voorzitter Frans Dohmen had zijn kantoor op de eerste verdieping.

De menukaart van Hotel "Ons Thuis"
De menukaart van Hotel "Ons Thuis" (klik om te vergroten)

Na de oorlog werd de bestemming gewijzigd in een horecafunctie. Door een interne verbouwing kwamen er diverse vergader- en eetzalen en kwam er een lift. Om het gebouw een vriendelijker uitstraling te geven werd het wit geschilderd en kreeg een andere naam: “Terminus”, zodat de grote letter T aan de voorgevel behouden kon blijven. Gedurende de periode dat ik daar werkte waren er vaak grote partijen met soms wel honderd gasten.

Ook in de Carnavalstijd was het er heel druk en vaak hebben we zelfs nachtdiensten moeten draaien. Maar in de loop van de zestiger jaren kwam de exploitatie van de combinatie van hotel-café-restaurant, kantoor onder druk te staan waardoor een sluitende exploitatie uiteindelijk onhaalbaar was. Er werd nog een poosje aan buitenlandse werknemers onderdak en opvang verleend maar het einde was in zicht. In 1970 kocht de gemeente het karakteristieke gebouw. In het kader van het nieuwe centrumplan na de mijnsluitingen is het indrukwekkende gebouw in 1976 afgebroken.

Mijn toenmalige collega’s waren: Max Philippi (chef), Johan Bos (1e kok), Jan Koopman (2e kok) en de leerlingen Leo (Leike) Ploum en Piet Huntjes. Er werkte nog een andere 1e kok, maar diens naam weet ik niet meer. De gerand was Karl Rickert. Ik vond ‘m geen prettige baas omdat hij z’n personeel nogal eens opjoeg met de woorden “tsak-tsak-tsak”. Het zal wel aan zijn afkomst gelegen hebben. In april 1960 zat mijn tijd bij Ons Thuis/Terminus er op en ging ik aan de slag bij HCR “De Prins” in Sittard. Daar kwam een paar maanden later het einde aan mijn “horecadream”.

Na ruim 3,5 ( van de vier jaar) vond men mij ongeschikt voor het vak! Begin december trok ik de wapenrok aan om het land te gaan verdedigen en uiteindelijk toch weer in een keuken terecht te komen om maaltijden voor onderofficieren te bereiden. In 1962 ben ik afgezwaaid, maar woonde toen niet meer in Heerlen. Mijn loopbaan is daarna heel anders verlopen, maar mijn eigen potje koken kan ik nog steeds.

Bert

Bert Nijkamp werd in 1941 in Heerlen geboren. Twintig jaar woonde Bert in Meezenbroek. Deze tijd was voor hem onvergetelijk. Na een (mislukte) start in de horeca diende hij zijn militaire dienstplicht te vervullen en in die periode was zijn gezin in 1961 naar Apeldoorn verhuisd. Na te zijn afgezwaaid, had hij een paar jaar een adm. functie bij een constructiefabriek om daarna als burger-ambtenaar in verschillende technisch/ administratieve functies bij een TD-eenheid van Defensie zijn brood te verdienen. Al sinds zijn jonge jaren schreef hij graag en was hij geïnteresseerd in historie. Zowel voor die constructiefabriek, als voor zijn militaire werkgever heeft hij verschillende artikelen geschreven. In 2010 schreef Bert samen met een oud-collega een boek over over “150 jaar Kamp Nieuw Milligen”, een militair complex midden op de Veluwe. Ze hebben er twee jaar aan gewerkt. En in 1991 kwam een door Bert geschreven boek uit over 75 Jaar Apeld. Chr. Mannenkoor (zie www.acm-apeldoorn.nl) waarvan hij al jaren lid was (de basis voor zijn liefhebberij voor mannenkoorzang was n.b. bij het K.H.M. St. Pancratius gelegd!). Bert is op 10 oktober 2012 in Apeldoorn overleden.

6 gedachten over “Werkzaam als leerling-kok in Hotel "Ons Thuis"”

  1. Hotel Teriminus/Ons Huis staat bij de ouderen in de ogen gegrift, want het was net als de bakkerij ODB een tref als je vanaf het station richting ON1 tunnel liep of omgekeerd. Markant kijkend op de lopende mensen. Heel veel gebouwen uit de jaren 50-70. in die tijd woonde ik nog in Heerlen, zijn verdwenen. Het is niet anders. Kom nog wel eens in het centrum van Heerlen en dan voel ik dat het nostalgie is, want grote lappen van het centrum zijn totaal anders geworden, zeker rond de tunnel, station-bioscoop Royal en het winkelgebied. Waar nu voetgangers lopen, is in mijn herinnering nog de tram in de Saroleastraat, de Oude Hollandia Bioscoop, later naar de promenade en nu geheel verdwenen, de oude Scala, de oude Schouwburg, het St. Josef ziekenhuis, uiteraard de Lange Jan en Lange Lies. Allemaal punten die alleen bij de oudere Heerlenaren en zoals Bert Nijkamp en ik, ex Heerlenaren. Als oud-Heerlenaar wilde ik toch even en reactie plaatsen op het verhaal van Bert. Bert kerel, we hebben het er wel eens over gehad samen, het is niet meer ons Heerlen zoals we dat gekend hebben, maar diep in ons hart houden we nog steeds van die stad.

    groeten,

    Henk Dammer, Arnhem

  2. Ik heet Henk Gortzen en ben geboren in Heerlen (Heerlerbaan)
    Ik ken hotel Ons Thuis wel heel goed want ik werkte toendertijd voor een liften fabriek en heb dus ook de lift in dit hotel geinstaleerd.
    Mijn moeder werkte vroeger ook al eens in het hotel,maar ik weet niet meer welke jaren dat zij er was.
    Het is echt leuk om al deze verhalen van Heerlen te lezen.
    Ik woon nu al 44 jaar in Canada maar altijd weer blij als ik weer eens terug ben voor een vakantie in Heerlen.
    Ik ben eigenlijk weer in Limburg van einde Mei tot midden Juni en natuurlijk ook in Heerlen.

    Groetjes
    Hank van Waterloo Canada

  3. Dat is wel heel bijzonder: een reactie uit Canada en nog wel van iemand die dit pand goed gekend heeft.
    Leuk dat “Heerlen Vertelt” nu ook bekend wordt in het buitenland. Er meldde zich eerder al een lezeres uit Frankrijk (uiteraard een oud-Heerlense).

  4. Bert Ik heb ook geleert voor de Horeca op de school in Sittard.
    Ik heb daar 4 jaar op de Pastoor Jacobs school geleert.
    Eeerst heb ik een paar jaar op de Landgraaf in Schinveld gewerkt en dan ben ik gaan varen op de SS Statendam en de SS Veendam van de Holland America Lijn.
    Na twee contracten heb ik nog 1 jaar gewerkt In het Restaurant in de Schouwburg in Apeldoorn.
    Toen ben ik geemigreert naar Canada en nou ben ik hier al bijna 35 Jaar.Ik werk in een kamp voor jongere die problemen hebben en wij helpen hun op het goede pad.
    Mooie verhalen, bedankt van uit Parry Sound Ontario Canada.

  5. Mijn herinneringen aan Ons Thuis dateren van de jaren rond 1950, toen het nog gezellenhuis was. In aanvulling op het verhaal van Bert Nijkamp vermeld ik dat in ‘mijn’ tijd het huishouden van Ons Thuis bestierd werd door nonnen. Zij woonden er en hadden er een kapel waar ook een rector aan was verbonden. Er waren dus ook misdienaars nodig, waar ik er één van was. Na de mis was er voor ons een ontbijt. Ook bleven we soms logeren Dan vroeg ik me af hoe de bewoners van het huis aan hun nachtrust kwamen, want het was de hele nacht een hels gedender van de langsgelegen spoorbaan en zoiets als dubbe le ramen bestond nog niet.
    Frits Mientjes

  6. Beste mensen,

    Aardige info over het gezellenhuis te Heerlen. Toen ik het archief van “Ons Limburg” als bedrijfsarchivaris beheerde, heb ik van de tekeningen van architect Jan Stuyt van dat gezellenhuis aan de Parallelweg (nabij station te Heerlen) enkele dia’s gemaakt.
    Over het gezellenhuis te Lindenheuvel-Geleen, schreef ik in 1983 een vrij uitvoerige uitgave voor de Heemkundevereniging Geleen. Daaroor leverde het ontwerp ir. Jos. Th. Cuijpers, destijds tevens compagnots van Stuyt.

    Met een hartelijk “Glück Auf!” van in zijn hartje ALTIJD Winkbuulke blijvend!

    Sjef Maas
    Mijnbouwhistoricus

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.